วิธีป้องกัน Cobra Effect การแก้ปัญหาที่ทำให้ปัญหายิ่งบานปลายกว่าเดิม

บางครั้งการออกนโยบายกระตุ้นการทำงาน อาทิ การเพิ่มเงินเดือนให้คนที่ตั้งใจทำงาน ก็อาจทำให้เกิดผลลัพธ์ที่ไม่เป็นไปตามที่คาดไว้ได้เหมือนกัน เช่น อาจทำให้พนักงานขี้เกียจมากขึ้น หรือ ทำตัวสร้างปัญหาให้บริษัทมากกว่าเดิม เป็นต้น ปรากฎการณ์นี้มีชื่อเรียกว่า ‘Cobra Effect’ ซึ่งเราอยากให้ทุกคนรู้จักวิธีป้องกันไม่ให้มันเกิดขึ้น

ที่มาที่ไปของ Cobra Effect

คำว่า ‘Cobra Effect’ ได้รับการพูดถึงครั้งแรกในหนังสือของ Horst Siebert นักเศรษฐศาสตร์ชาวเยอรมัน ที่มีชื่อว่า ‘Der Kobra-Effekt. Wie man Irrwege der Wirtschaftspolitik vermeidet’ ซึ่งคำนี้มีที่มาจากเรื่องราวในสมัยที่อินเดียยังเป็นเมืองขึ้นของสหราชอาณาจักร เมืองเดลฮีต้องเจอกับปัญหสเรื่องการรุกรานของงูเห่าที่ทำให้เมืองทั้งเมืองต้องโกลาหล จนผูัปกครองเมือง (รัฐบาลอังกฤษ) ได้ตัดสินใจออกนโยบายเพื่อแก้ปัญหานี้ นั่น คือ การให้เงินรางวัลแก่คนที่ถลกหนังงูเห่าได้

นโยบายนี้เหมือนจะทำให้คนมีแรงจูงใจในการกำจัดงูเห่ามากขึ้น และช่วยให้ปัญหาบรรเทาลง แต่ในความเป็นจริงกลับไม่ได้เป็นเช่นนั้น เพราะนโยบายนี้ทำให้คนแห่ไปทำฟาร์มงูเห่ากัน เพื่อเก็บเกี่ยวผิวหนังของมันไปแลกเงินรางวัล แถมพอรัฐบาลรู้เรื่องนี้ และยกเลิกการให้เงินรางวัล ผู้คนก็ต่างปล่อยงูเห่าลงบนท้องถนนทำให้ปัญหาเรื่องงูเห่าในเมืองเดลฮียิ่งบานปลายกว่าเดิม

Cobra Effect จึงเป็นคำที่ใช้เรียกเหตุการณ์ที่ผู้นำใช้วิธีการแก้ปัญหา ที่ไม่ทำให้ปัญหาถูกแก้ไข กลับกันมันอาจจะยิ่งทำให้ปัญหาเลวร้ายลงกว่าเดิม

เราสามารถพบเหตุการณ์ Cobra Effect ได้บ่อยในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะในแวดวงธุรกิจที่ต้องพบเจอกับ Cobra Effect กันอยู่บ่อยครั้ง ยกตัวอย่างเช่น บริษัทแอร์บัส (Airbus) ผู้ผลิตเครื่องบินที่เคยต้องการยกระดับประสบการณ์การนั่งเครื่องบินของผู้โดยสาร โดยการพัฒนาให้ภายในเครื่องบิน A380 มีความเงียบสงบมากขึ้น แต่ทว่ามันกลับทำให้ ผู้โดยสารและนักบินสามารถได้ยินเสียงอื่นดังขึ้น ไม่ว่าจะเป็น เสียงคนคุยกัน เสียงเด็กร้อง หรือ แม้กระทั่งเสียงปิดประตูห้องน้ำ ส่งผลให้การพัฒนายิ่งทำให้ประสบการณ์การบินแย่ลงกว่าเดิม

วิธีการป้องกัน Cobra Effect

เมื่อการแก้ปัญหามีต้นทุนทั้งเรื่องแรงและเวลา หากเกิดผลลัพธ์ที่ไม่น่าพอใจขึ้นมา การสูญเสียจะยิ่งมากขึ้นกว่าเดิม เราเลยอยากมาแนะนำวิธีการป้องกัน Cobra Effect เพื่อให้ทุกคนสามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นไปดูกันเลยว่ามีอะไรบ้าง

เริ่มจากการฝึกฝน Second-Order Thinking หรือ ความสามารถในการคิดไตร่ตรองอย่างลุ่มลึกเกี่ยวกับนโยบายการแก้ปัญหาที่เราจะบังคับใช้ การคิดถึงผลลัพธ์และความเสี่ยงของนโยบายที่เราจะบังคับใช้อย่างรอบด้าน หรือการคิดถึงปัจจัยที่จะส่งผลต่อการบังคับใช้นโยบายของเรา เมื่อเรามีความรอบคอบมากขึ้น โอกาสผิดพลาดก็จะมีน้อยลง

ต่อมาเราควรรับฟังคนอื่นด้วย ไม่ควรตัดสินใจออกนโยบายใด ๆ ก็ตาม โดยใช้ข้อมูลหรือประสบการณ์ที่ตัวเองมีเพียงอย่างเดียว เพราะมันจะทำให้เราแก้ปัญหาได้ไม่ครอบคลุม เราควรพยายามหาข้อมูลหรือความเห็นจากพนักงานที่ทำงานในส่วนอื่นขององค์กรที่เราสังกัดอยู่ คนที่ทำงานต่างสาขาอาชีพกัน รวมถึง ลูกค้าของเราด้วย เพื่อให้เราได้แนวทางในการพัฒนานโยบายที่สมบูรณ์แบบที่สุด

และที่สำคัญเราควรปรึกษากับคนที่อยู่ภายในทีมด้วยว่า การบังคับใช้นโยบายจะส่งผลอะไรได้บ้างในระยะยาว เพื่อให้เราสามารถคำนวณได้ว่ามันคุ้มไหมที่เราจะบังคับใช้นโยบายการแก้ปัญหานี้

สุดท้าย เมื่อเราจะบังคับใช้วิธีการแก้ปัญหา เราควรทดสอบและประเมินผลอยู่เรื่อย ๆ ก่อนที่จะบังคับใช้อย่างเต็มรูปแบบ

Appendix: 1 / 2