คนที่ได้ดูซีรีส์ ‘Start-up’ น่าจะเคยได้ยินคำว่า ‘Text Neck’ ผ่านหูกันมาบ้าง อาการนี้หลายคนน่าจะเป็นกัน เพราะปัจจุบันคนใช้โทรศัพท์มือถือกันเยอะขึ้น ซึ่งถ้าเราไม่มีวิธีการป้องกันที่ดี เราก็อาจจะ Suffer ไปอีกยาวนานได้เหมือนกัน ด้วยเหตุนี้ UNLOCKMEN เลยอยากแนะนำท่าออกกำลังกาย เพื่อพิชิตอาการ Text Neck และจะทำให้ทุกคนใช้ชีวิตในยุคมือถือได้อย่างมีความสุขมากขึ้น What is ‘Text Neck’ ? Text Neck คือ อาการเจ็บหรือปวดคออันมีที่มาจากการชม หรือ แชทผ่านอุปกรณ์ที่ถือด้วยมือเป็นระยะเวลาหนึ่ง เช่น โทรศัพท์มือถือ หรือ แท็ปเล็ต หลายคนน่าจะเคยเป็นอาการนี้ เพราะปัจจุบันเราใช้มือถือกันมากขึ้น และอยู่กับมันเป็นเวลานานด้วย อ้างอิงจากรายงานของ WeAreSocial และ Hootsuite (JAN 2020) คนไทยใช้เวลาเล่นอินเทอร์เน็ตผ่านมือถือเฉลี่ยราว 4 ชั่วโมง 57 นาที ต่อวัน อาการของ Text Neck อาจไม่ได้มีแค่ปวดคออย่างเดียว มันยังทำให้เราปวดไหล่ ปวดหลัง

รู้สึกไหมว่าจิตใจมนุษย์ยากแท้หยั่งถึง เราไม่รู้ว่าคนอื่นคิดอะไรอยู่ และแทบไม่รู้ว่าคนอื่นคิดยังไงกับเราบ้าง บางครั้งเราพูดอะไรออกไป เราคิดว่าคนอื่นจะเข้าใจเรา และก็ต้องผิดหวัง เมื่อคนอื่นไม่เข้าใจในสิ่งที่เราพูดเลย การสื่อสารที่แย่ ไม่ได้นำมาซึ่งความไม่เข้าใจกันเพียงอย่าง แต่อาจร้ายแรงถึงขั้นทะเลาะกันจนความสัมพันธ์ร้าวฉานได้ในที่สุด ซึ่งในสังคมที่พลุกพล่านไปด้วยคนที่แตกต่างกันทางความเชื่อ และความคิด ทักษะการสื่อสารที่จะทำให้ทุกคนเข้าใจในสิ่งที่เราพูดเป็นสิ่งสำคัญมาก ในบทความนี้ UNLOCKMEN มีคำแนะนำที่จะช่วยทุกคนในเรื่องนี้ได้ ทำไมเราถึงอยากให้คนอื่นเข้าใจเรา ? ว่ากันว่า มนุษย์เป็นสัตว์สังคม เราอยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มเพื่อเอาตัวรอดมาตั้งแต่สมัยโบราณ เราออกล่าสัตว์ – หาอาหารกันเป็นกลุ่ม เราค้าขายแลกเปลี่ยนสิ่งของกัน เราสร้างสังคมที่มีคนจำนวนมากอยู่ร่วมกัน จนถึงตอนนี้เราก็ไม่ได้ละทิ้งความเป็นสัตว์สังคมไป เราต้องพึ่งพาร้านข้าวแกงที่อยู่ปากซอยหน้าบ้าน เรายังต้องพึ่งพาขนส่งมวลชนเพื่อเดินทางมาทำงาน เรายังต้องทำงานร่วมกับเพื่อนร่วมงานของเรา เรายังต้องพึ่งพาการสนับสนุนต่างๆ จากคนในครอบครัว เราเลยต้องมีสังคมอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เพื่อเอาชีวิตรอด และเป็นธรรมชาติที่เราจะต้องการอยู่ในสังคมอยู่เสมอ อับราฮัม มาสโลว์ (Abraham Maslow) นักจิตวิทยา ได้แบ่งความต้องของมนุษย์ออกเป็น 5 ขั้น ตามทฤษฎี ‘hierarchy of needs’ ได้แก่ ความต้องการทางกายภาพ (physiological need) เป็นปัจจัยที่มนุษย์ต้องการเป็นอย่างแรก และทำให้ชีวิตของมนุษย์ดำเนินต่อไปได้ หรือ สะดวกสบายมากขึ้น

เคยเป็นไหม ? ดูหนังเพลิน ๆ อยู่ดี ๆ ก็นึกถึงความทรงจำแย่ ๆ ขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นปัญหาเรื่อง งาน ความสัมพันธ์ ฯลฯ พอเป็นแบบนี้จากอารมณ์ดี ๆ ก็กลายเป็น อึมครึ้ม กันทุกคนแน่นอน ความทรงแย่ ๆ มักเป็นสิ่งที่ลืมได้ยาก และสร้างความทุกข์ทรมานให้กับเราอย่างยาวนาน คนที่เป็นทุกข์กับมันไปตลอดชีวิตก็มี แต่ถ้าเรามีวิธีการป้องกันและรับมือกันมันที่ดี ความทรงจำเหล่านั้นก็อาจส่งผลกระทบกับเราน้อยลง และเราก็อาจลืมมันได้ง่ายขึ้นด้วย ในบทความนี้ เราอยากพาทุกคนไปดูว่า เราจะมีวิธีการรับมือความทรงจำแย่ ๆ ได้อย่างไรบ้าง อยู่ดี ๆ ทำไมเราถึงนึกย้อนความทรงจำเก่าได้ ? ความทรงจำที่อยู่ดี ๆ ก็นึกขึ้นมาเองโดยที่ไม่ได้ตั้งใจ นักวิทยาศาสตร์เรียกกันว่า ความทรงจำแบบอัตโนมัติ (Involunatry memory) ซึ่งเป็นความทรงจำประเภทที่สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา หากเจอกับตัวกระตุ้นความทรงจำ เช่น รสชาติ หรือ กลิ่นของอาหารที่เคยกินมาในอดีต เป็นต้น บางครั้งก็เกิดจาก โรคเครียดหลังเจอเหตุการณ์เลวร้าย (Posttraumatic stress disorder หรือ

เราถูกสั่งสอนกันมาว่าการเข้าอกเข้าใจคนอื่นเป็นเรื่องดี เป็นสิ่งที่ควรทำ เพราะมันเป็นสิ่งที่จะทำให้เราอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสงบสุข แต่ทว่า ความเห็นอกเห็นใจ (compassion หรือ empathy) ก็เป็นเหมือนดาบสองคมที่ทำให้เราตกอยู่ในภาวะ Compassion Fatigue ได้ ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น? และเราจะป้องกันมันได้อย่างไร? Unlockmen จะอธิบายให้ฟัง ภาวะเหนื่อยล้าจากการเห็นอกเห็นใจผู้อื่น (compassion fatigue) หรือ secondary traumatic stress (STS) คือ ความเครียด ความเหนื่อยล้าทั้งกายและใจที่เกิดจากการเห็นอกเห็นใจคนอื่นมากเกินไปจน ทำให้เราให้ความสำคัญกับตัวเองน้อยลง โดยสาเหตุของ compassion fatigue อาจเกิดจากการรับฟังเรื่องราวของคนที่มีบาดแผลทางจิตใจบ่อย ๆ เช่น คนที่เคยประสบอุบัติเหตุ หรือการสูญเสีย และรู้สึกว่าทำไมเราจึงช่วยเหลืออะไรคนเหล่านั้นไม่ได้เลย และพอความรู้สึกนั้นถูกเก็บสะสมความรู้สึกมาเรื่อย ๆ ก็เกิดความเหนื่อยล้าและความทุกข์ทรมานที่เรียกว่าเป็น compassion fatigue ตามมา แม้เมื่อก่อน ภาวะ compassion fatigue จะพบในกลุ่มคนที่ทำหน้าที่ดูแลผู้ป่วย เช่น พยาบาล (ซึ่ง Carla Joinson ได้นิยามคำว่า compassion

เคยเป็นรึเปล่า ? ไม่ว่าจะ นอนน้อย นอนปกติ นอนมาก เราก็ยังรู้สึกเหนื่อยล้า ยังง่วงเหงาหาวนอนเหมือนเดิม อาการนี้อาจเกิดขึ้นจากภาวะที่เรียกว่า Social Jetlag ซึ่งเกิดขึ้นได้จากพฤติกรรมการนอนไม่เป็นเวลา Social Jetlag คือ อาการที่เกิดขึ้นจากการมีช่วงเวลานอนที่แตกต่างกันจำนวน 2 เวลาขึ้นไป เช่น เข้านอนสายตื่นสายในวันหยุดสุดสัปดาห์ แต่ตื่นเช้านอนหัวค่ำในวันปกติ เป็นต้น ซึ่งพวกเราแต่ละคนจะได้รับผลกระทบจาก Social Jetlag แตกต่างกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ Chronotype หรือเส้นเวลาชีวิตของแต่ละคน ยกตัวอย่างเช่น คนที่มักนอนดึก และไม่ตื่นจนกระทั่งเวลา 10 – 11 โมงเช้า หรือ ที่เรียกกันว่า กลุ่มนกฮูก (Owls) จะ Social Jetlag บ่อยกว่า คนที่นอนเร็วตื่นเช้า หรือ กลุ่มนกจาบฝน (Larks) Social Jetlag ถือเป็นภาวะที่ส่งผลเสียต่อเราหลายอย่าง ไม่ว่าจะทำให้เรารู้สึกเหนื่อยล้า อ่อนเพลีย ไม่มีแรง แถมยังทำให้เรามีโอกาสเป็นโรคต่าง

เคยต้องแก้โจทย์ที่มีความขัดแย้งกันไหม ? เช่น ต้องให้บริการสุขภาพที่ดีที่สุดในราคาที่ถูกที่สุด หรือ ต้องทำงานศิลปะที่ทีความหมายมากที่สุดและหารายได้ได้มากที่สุด เป็นต้น หลายงานวิจัยได้ชี้ว่า ปัญหาประเภทนี้อาจทำให้เรามีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้นกว่าปกติ งานวิจัยเผยการคิดขัดแย้งอาจช่วยให้เรามีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น ย้อนกลับไปในปี ค.ศ.1996 อัลเบิร์ต โรเธนเบิร์ก (Albert Rothenberg) ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยฮาวาร์ด ได้สัมภาษณ์ผู้ได้รับรางวัลโนเบลจำนวน 22 คน ควบคู่กับการวิเคราะห์ภูมิหลังของเหล่านักวิทยาศาสตร์เปลี่ยนแปลงโลกที่ได้ล่วงลับไปแล้ว เพื่อนำข้อมูลมาทำเป็นงานวิจัยชิ้นหนึ่ง ซึ่งผลการวิจัยของ โรเธนเบิร์ก พบว่า นักคิดที่สร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับโลกได้เสียเวลาจำนวนมากไปกับการสร้าง ‘ความคิดคู่ตรงข้าม’ หรือ ‘สิ่งที่ตรงกันข้ามกัน’ ยกตัวอย่างเช่น อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) ก็เคยครุ่นคิดหาคำตอบว่า วัตถุจะสามารถเคลื่อนที่และหยุดนิ่งไปพร้อม ๆ กันขึ้นอยู่กับผู้สังเกตได้อย่างไร จนเป็นที่มาของทฤษฎีสัมพันธภาพ (Relativity Theory) อันโด่งดังของเขา โรเธนเบิร์ก ยังพบอีกว่า แม้แต่นักเขียนมากรางวัลก็มักมีบ่อเกิดความคิดสร้างสรรค์จากการครุ่นคิดถึงไอเดียที่ไม่มีความสอดคล้องกัน ยกตัวอย่างเช่น บทละครเรื่อง The Iceman Cometh ของ ยูจีน โอนิล (Eugene O’Neill)

หลายคนอาจดีใจเวลาเงินเดือนออก แต่สำหรับบางคนอาจไม่ได้มีความสุขกับวันเงินเดือนออกขนาดนั้น เพราะกำลังถือค่าใช้จ่ายสารพัด ไม่ว่าจะเป็น ค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าหอพัก ค่าอาหาร แถมยังมีค่าเข้าสังคมต่างๆ อีก รู้ตัวอีกที ก็ไม่มีเงินเก็บไว้ทำอย่างอื่นแล้ว !! เราเข้าใจว่า ปัญหาเรื่องเงินบั่นทอนพลังกายและใจ และทำให้ทุกคนปวดหัวพอสมควร ในบทความนี้ UNLOCKMEN จึงอยากมาแชร์วิธีรับการมือกับ ความเครียดด้านการเงิน (Finanacial Stress) ที่ได้ผล และทุกคนสามารถทำตามได้อย่างดาย ปัญหาการเงิน ความเครียดของพวกเราทุกคน หลายคนพอได้ยินเรื่องเงิน ๆ ทอง ๆ อาจรู้สึกดาวน์ เพราะกำลังเจอกับวิกฤตด้านการเงินอยู่ แถมพอลองเปิดกระเป๋าสตางค์ดู ก็ยิ่งเศร้าหนักขึ้นไปอีก เพราะไม่รู้ว่าจะเอาชีวิตรอดผ่านเดือนนี้ไปได้ ด้วยเงินจำนวนเท่าที่มีอยู่ได้อย่างไร สำหรับคนไทย เรื่องเงินเป็นปัญหาใหญ่ที่ทำให้ทุกคนเครียดมากที่สุดติดต่อกันหลายปี อ้างอิงจาก สวนดุสิตโพล ที่สำรวจคนไทยระหว่างวันที่ 16 -18 ก.ย. 63 พบว่า เรื่องที่คนไทยเครียดมากที่สุด คือ ของกินของใช้แพง รองลงมา คือ การทุจริตคอรัปชัน และโควิด 19 สอดคล้องกับเมื่อปีที่แล้ว

“ยิ่งโตขึ้น ยิ่งมีความสุขน้อยลง”   หลายคนน่าจะมีความรู้สึกร่วมกับประโยคด้านบน โดยเฉพาะคนวัยทำงาน ซึ่งเป็นกลุ่มคนที่แบกรับภาระมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ค่ากิน ค่าอยู่ หน้าที่การงาน การเลี้ยงดูครอบครัว ฯลฯ ซึ่งพอเรื่องเหล่านี้ไม่เป็นดั่งใจหวัง อารมณ์ลบก็มาทำลายคุณภาพชีวิตของพวกเขาอีก และส่งผลให้พวกเขามีความสุขน้อยลง จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่หลายคนจะบ่นทุกวันว่า ‘ไม่อยากโต’ ในโลกที่เราเจอกับเรื่องน่าปวดหัวทุกวัน ความสุขดูเป็นเรื่องไกลตัวมากขึ้นทุกที เราเลยอยากพาทุกคนไปรู้จักกับ ‘Joie de vivre’ คอนเซ็ปท์ในการชีวิตอย่างเปี่ยมสุขของชาวฝรั่งเศส ที่จะช่วยให้ทุกคนใช้ชีวิตร่วมกับความ ‘Toxic’ ได้อย่างมีความสุขมากขึ้น ‘Joie de vivre’ คือ อะไร? พอได้ยินคำว่า ‘Joie de vivre’ (อ่านว่า ฉวา เดอ ฝี-ฝร) หลายคนอาจงุนงง จนต้องขอฟังประโยคนี้ซ้ำอีกรอบ แต่ถ้าใครเป็นชาวยุโรปคงคุ้นเคยกับมันเป็นอย่างดี ‘Joie de vivre’ หมายถึง ความเพลิดเพลินในการใช้ชีวิต (enjoyment of life) เป็นวลีที่ได้รับการกล่าวถึงตั้งแต่ช่วงปลายศตวรรษที่ 17 และศตวรรษที่ 19

ว่ากันว่า คนเรามีอิสระในการคิด และสามารถควบคุมการกระทำของตัวเองได้ แต่งานวิจัยบอกว่า เมื่อเราถูกบีบบังคับ เราอาจจะไม่ได้มีอิสระในการคิดเหมือนที่ใครหลายคนกล่าวไว้ เพราะการเชื่อฟังคำสั่งทำให้สมองส่วน ‘เห็นอกเห็นใจ’ และ ‘ความรู้สึกผิด’ ทำงานน้อยลง ส่งผลให้เกิดการตัดสินใจที่ทำร้ายคนอื่นได้ง่ายขึ้น งานวิจัยเผยเชื่อฟังคนอื่นอาจทำให้เราเห็นอกเห็นใจคนอื่นน้อยลง กลุ่มนักวิจัยจากสถาบันประสาทวิทยาศาสตร์เนเธอร์แลนด์ (Netherlands Institute for Neuroscience) ได้ทำงานวิจัยชิ้นหนึ่ง เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการเชื่อฟังคำสั่งกับความสามารถในการเห็นอกเห็นใจคนอื่น และพบว่า การเชื่อฟังคำสั่งส่งผลกระทบต่อการทำงานของสมองในส่วนที่เกี่ยวข้องกับความเห็นอกเห็นใจ รวมถึงความรู้สึกผิด คนที่เชื่อฟังคำสั่งคนอื่นจึงทำในสิ่งที่ผิดใส่คนอื่นได้ง่ายขึ้น งานวิจัยชิ้นนี้ได้รับการเผยแพร่ในวารสาร NeuroImage ศึกษากลุ่มตัวอย่างจำนวน 40 คน โดยแต่ละคนจะสวมบทบาทเป็น ’ตัวแทน’ และ ’เหยื่อ’ พร้อมจับคู่กัน ซึ่งตัวแทนแต่ละคนจะมีอำนาจในการกดปุ่ม 2 ปุ่ม ได้แก่ ปุ่มที่ส่งกระแสไฟฟ้าไปสร้างความเจ็บปวดให้เหยื่อ ซึ่งแต่ละครั้งที่กดปุ่มนี้จะได้รับเงิน 5 เซนต์ด้วย ส่วนอีกปุ่มหนึ่งกดแล้วจะไม่ส่งกระแสไฟฟ้า และไม่ได้รับเงิน ตลอดการทดลองทั้งหมด 60 ครั้ง จะมีทั้งกรณีที่ตัวแทนมีอิสระในการเลือกว่าจะส่งหรือไม่ส่งกระแสไฟฟ้าไปหาเหยื่อ และกรณีที่ตัวแทนได้รับคำสั่งจากนักวิจัยให้กดปุ่ม โดยในการทดลองแต่ละครั้ง นักวิจัยจะเก็บข้อมูลการทำงานของสมองของตัวแทนด้วยเครื่องสแกน MRI ด้วย การทดลองให้ผลออกมาว่า ตัวแทนจะส่งกระแสไฟฟ้าไปหาเหยื่อมากขึ้น

ฟ้าครึ้ม ๆ ลมเย็น ๆ อาจทำให้ใครหลายคนรู้สึกว่า ฤดูหนาว ช่างเป็นฤดูที่โรแมนติกและน่าผ่อนคลายเสียเหลือเกิน แต่สำหรับบางคน ฤดูหนาวอาจเป็นช่วงเวลาของความเหงา ความเศร้า และการจมอยู่กับความทุกข์ หรือที่เราเรียกกันว่า ซึมเศร้าฤดูหนาว (winter blues) ซึ่งเกิดขึ้นได้จาก ปัญหาทางด้านสุขภาพจิต บทความนี้ UNLOCKMEN เลยอยากพาไปรู้จักกับภาวะซึมเศร้าจากการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล หรือ seasonal affective disorder (SAD) เพื่อให้ทุกคนรู้เท่าทัน และรับมือกับมันได้ดีขึ้น WHAT IS SAD ? seasonal affective disorder (SAD) คือ ภาวซึมเศร้าประเภทหนึ่งซึ่งเกิดขึ้นได้จากการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล ภาวะนี้มักเกิดขึ้นเป็นวงจร คือ เริ่มต้นและจบลงในเวลาเดียวกันของทุกปี อาการ SAD มักแสดงออกมาอย่างชัดเจนในช่วงฤดูหนาว บางครั้งมันเลยถูกเรียกว่าเป็น ซึมเศร้าฤดูหนาว (winter depression) แต่ก็มีบ้างที่มีอาการในช่วงฤดูร้อน และดีขึ้นในช่วงฤดูหนาว แต่อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีใครรู้แน่ชัดว่า SAD เกิดขึ้นจากสาเหตุใดอย่างชัดเจน แต่ว่ากันว่าอาจเกิดขึ้นได้จากการรับแสงที่เปลี่ยนไป เช่น