เคยเป็นรึเปล่า ? ไม่ว่าจะ นอนน้อย นอนปกติ นอนมาก เราก็ยังรู้สึกเหนื่อยล้า ยังง่วงเหงาหาวนอนเหมือนเดิม อาการนี้อาจเกิดขึ้นจากภาวะที่เรียกว่า Social Jetlag ซึ่งเกิดขึ้นได้จากพฤติกรรมการนอนไม่เป็นเวลา Social Jetlag คือ อาการที่เกิดขึ้นจากการมีช่วงเวลานอนที่แตกต่างกันจำนวน 2 เวลาขึ้นไป เช่น เข้านอนสายตื่นสายในวันหยุดสุดสัปดาห์ แต่ตื่นเช้านอนหัวค่ำในวันปกติ เป็นต้น ซึ่งพวกเราแต่ละคนจะได้รับผลกระทบจาก Social Jetlag แตกต่างกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ Chronotype หรือเส้นเวลาชีวิตของแต่ละคน ยกตัวอย่างเช่น คนที่มักนอนดึก และไม่ตื่นจนกระทั่งเวลา 10 – 11 โมงเช้า หรือ ที่เรียกกันว่า กลุ่มนกฮูก (Owls) จะ Social Jetlag บ่อยกว่า คนที่นอนเร็วตื่นเช้า หรือ กลุ่มนกจาบฝน (Larks) Social Jetlag ถือเป็นภาวะที่ส่งผลเสียต่อเราหลายอย่าง ไม่ว่าจะทำให้เรารู้สึกเหนื่อยล้า อ่อนเพลีย ไม่มีแรง แถมยังทำให้เรามีโอกาสเป็นโรคต่าง

เคยต้องแก้โจทย์ที่มีความขัดแย้งกันไหม ? เช่น ต้องให้บริการสุขภาพที่ดีที่สุดในราคาที่ถูกที่สุด หรือ ต้องทำงานศิลปะที่ทีความหมายมากที่สุดและหารายได้ได้มากที่สุด เป็นต้น หลายงานวิจัยได้ชี้ว่า ปัญหาประเภทนี้อาจทำให้เรามีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้นกว่าปกติ งานวิจัยเผยการคิดขัดแย้งอาจช่วยให้เรามีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น ย้อนกลับไปในปี ค.ศ.1996 อัลเบิร์ต โรเธนเบิร์ก (Albert Rothenberg) ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยฮาวาร์ด ได้สัมภาษณ์ผู้ได้รับรางวัลโนเบลจำนวน 22 คน ควบคู่กับการวิเคราะห์ภูมิหลังของเหล่านักวิทยาศาสตร์เปลี่ยนแปลงโลกที่ได้ล่วงลับไปแล้ว เพื่อนำข้อมูลมาทำเป็นงานวิจัยชิ้นหนึ่ง ซึ่งผลการวิจัยของ โรเธนเบิร์ก พบว่า นักคิดที่สร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับโลกได้เสียเวลาจำนวนมากไปกับการสร้าง ‘ความคิดคู่ตรงข้าม’ หรือ ‘สิ่งที่ตรงกันข้ามกัน’ ยกตัวอย่างเช่น อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) ก็เคยครุ่นคิดหาคำตอบว่า วัตถุจะสามารถเคลื่อนที่และหยุดนิ่งไปพร้อม ๆ กันขึ้นอยู่กับผู้สังเกตได้อย่างไร จนเป็นที่มาของทฤษฎีสัมพันธภาพ (Relativity Theory) อันโด่งดังของเขา โรเธนเบิร์ก ยังพบอีกว่า แม้แต่นักเขียนมากรางวัลก็มักมีบ่อเกิดความคิดสร้างสรรค์จากการครุ่นคิดถึงไอเดียที่ไม่มีความสอดคล้องกัน ยกตัวอย่างเช่น บทละครเรื่อง The Iceman Cometh ของ ยูจีน โอนิล (Eugene O’Neill)

“ยิ่งโตขึ้น ยิ่งมีความสุขน้อยลง”   หลายคนน่าจะมีความรู้สึกร่วมกับประโยคด้านบน โดยเฉพาะคนวัยทำงาน ซึ่งเป็นกลุ่มคนที่แบกรับภาระมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ค่ากิน ค่าอยู่ หน้าที่การงาน การเลี้ยงดูครอบครัว ฯลฯ ซึ่งพอเรื่องเหล่านี้ไม่เป็นดั่งใจหวัง อารมณ์ลบก็มาทำลายคุณภาพชีวิตของพวกเขาอีก และส่งผลให้พวกเขามีความสุขน้อยลง จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่หลายคนจะบ่นทุกวันว่า ‘ไม่อยากโต’ ในโลกที่เราเจอกับเรื่องน่าปวดหัวทุกวัน ความสุขดูเป็นเรื่องไกลตัวมากขึ้นทุกที เราเลยอยากพาทุกคนไปรู้จักกับ ‘Joie de vivre’ คอนเซ็ปท์ในการชีวิตอย่างเปี่ยมสุขของชาวฝรั่งเศส ที่จะช่วยให้ทุกคนใช้ชีวิตร่วมกับความ ‘Toxic’ ได้อย่างมีความสุขมากขึ้น ‘Joie de vivre’ คือ อะไร? พอได้ยินคำว่า ‘Joie de vivre’ (อ่านว่า ฉวา เดอ ฝี-ฝร) หลายคนอาจงุนงง จนต้องขอฟังประโยคนี้ซ้ำอีกรอบ แต่ถ้าใครเป็นชาวยุโรปคงคุ้นเคยกับมันเป็นอย่างดี ‘Joie de vivre’ หมายถึง ความเพลิดเพลินในการใช้ชีวิต (enjoyment of life) เป็นวลีที่ได้รับการกล่าวถึงตั้งแต่ช่วงปลายศตวรรษที่ 17 และศตวรรษที่ 19

ว่ากันว่า คนเรามีอิสระในการคิด และสามารถควบคุมการกระทำของตัวเองได้ แต่งานวิจัยบอกว่า เมื่อเราถูกบีบบังคับ เราอาจจะไม่ได้มีอิสระในการคิดเหมือนที่ใครหลายคนกล่าวไว้ เพราะการเชื่อฟังคำสั่งทำให้สมองส่วน ‘เห็นอกเห็นใจ’ และ ‘ความรู้สึกผิด’ ทำงานน้อยลง ส่งผลให้เกิดการตัดสินใจที่ทำร้ายคนอื่นได้ง่ายขึ้น งานวิจัยเผยเชื่อฟังคนอื่นอาจทำให้เราเห็นอกเห็นใจคนอื่นน้อยลง กลุ่มนักวิจัยจากสถาบันประสาทวิทยาศาสตร์เนเธอร์แลนด์ (Netherlands Institute for Neuroscience) ได้ทำงานวิจัยชิ้นหนึ่ง เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการเชื่อฟังคำสั่งกับความสามารถในการเห็นอกเห็นใจคนอื่น และพบว่า การเชื่อฟังคำสั่งส่งผลกระทบต่อการทำงานของสมองในส่วนที่เกี่ยวข้องกับความเห็นอกเห็นใจ รวมถึงความรู้สึกผิด คนที่เชื่อฟังคำสั่งคนอื่นจึงทำในสิ่งที่ผิดใส่คนอื่นได้ง่ายขึ้น งานวิจัยชิ้นนี้ได้รับการเผยแพร่ในวารสาร NeuroImage ศึกษากลุ่มตัวอย่างจำนวน 40 คน โดยแต่ละคนจะสวมบทบาทเป็น ’ตัวแทน’ และ ’เหยื่อ’ พร้อมจับคู่กัน ซึ่งตัวแทนแต่ละคนจะมีอำนาจในการกดปุ่ม 2 ปุ่ม ได้แก่ ปุ่มที่ส่งกระแสไฟฟ้าไปสร้างความเจ็บปวดให้เหยื่อ ซึ่งแต่ละครั้งที่กดปุ่มนี้จะได้รับเงิน 5 เซนต์ด้วย ส่วนอีกปุ่มหนึ่งกดแล้วจะไม่ส่งกระแสไฟฟ้า และไม่ได้รับเงิน ตลอดการทดลองทั้งหมด 60 ครั้ง จะมีทั้งกรณีที่ตัวแทนมีอิสระในการเลือกว่าจะส่งหรือไม่ส่งกระแสไฟฟ้าไปหาเหยื่อ และกรณีที่ตัวแทนได้รับคำสั่งจากนักวิจัยให้กดปุ่ม โดยในการทดลองแต่ละครั้ง นักวิจัยจะเก็บข้อมูลการทำงานของสมองของตัวแทนด้วยเครื่องสแกน MRI ด้วย การทดลองให้ผลออกมาว่า ตัวแทนจะส่งกระแสไฟฟ้าไปหาเหยื่อมากขึ้น

ฟ้าครึ้ม ๆ ลมเย็น ๆ อาจทำให้ใครหลายคนรู้สึกว่า ฤดูหนาว ช่างเป็นฤดูที่โรแมนติกและน่าผ่อนคลายเสียเหลือเกิน แต่สำหรับบางคน ฤดูหนาวอาจเป็นช่วงเวลาของความเหงา ความเศร้า และการจมอยู่กับความทุกข์ หรือที่เราเรียกกันว่า ซึมเศร้าฤดูหนาว (winter blues) ซึ่งเกิดขึ้นได้จาก ปัญหาทางด้านสุขภาพจิต บทความนี้ UNLOCKMEN เลยอยากพาไปรู้จักกับภาวะซึมเศร้าจากการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล หรือ seasonal affective disorder (SAD) เพื่อให้ทุกคนรู้เท่าทัน และรับมือกับมันได้ดีขึ้น WHAT IS SAD ? seasonal affective disorder (SAD) คือ ภาวซึมเศร้าประเภทหนึ่งซึ่งเกิดขึ้นได้จากการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล ภาวะนี้มักเกิดขึ้นเป็นวงจร คือ เริ่มต้นและจบลงในเวลาเดียวกันของทุกปี อาการ SAD มักแสดงออกมาอย่างชัดเจนในช่วงฤดูหนาว บางครั้งมันเลยถูกเรียกว่าเป็น ซึมเศร้าฤดูหนาว (winter depression) แต่ก็มีบ้างที่มีอาการในช่วงฤดูร้อน และดีขึ้นในช่วงฤดูหนาว แต่อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีใครรู้แน่ชัดว่า SAD เกิดขึ้นจากสาเหตุใดอย่างชัดเจน แต่ว่ากันว่าอาจเกิดขึ้นได้จากการรับแสงที่เปลี่ยนไป เช่น

การแข่งขันชิงตำแหน่งประธานาธิบดีระหว่าง โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) และ โจ ไบเดน (Joe Biden) ถือเป็นอีเวนท์หนึ่งที่ใครหลายคนรู้สึกตื่นเต้นสุดๆ คนไทยเองยังลุ้นกันเหงื่อตกว่าใครจะเป็นผู้ชนะและได้เป็นประธานาธิบดี UNLOCKMEN อยากพาทุกคนไปรู้จัก โจ ไบเดน ในฐานะชายผู้ให้ความสำคัญกับการประนีประนอมเป็นอย่างมาก ชีวิตของ โจ ไบเดน ได้เริ่มต้นขึ้น ตั้งแต่วันที่ 20 พฤศจิกายน ค.ศ.1962 เขาเกิดในโรงพยาบาลแห่งหนึ่งในเมือง Scranton รัฐ Pennsylvania ของสหรัฐฯ และเติบโตในครอบครัวที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายคาทอลิก พร้อม น้องสาว และน้องชายอีก 2 คน พ่อของเขาทำงานในธุรกิจผลิตสารกันรั่วสำหรับเรือการค้า ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ช่วงปี ค.ศ.1950 ครอบครัวของเขาก็ประสบกับปัญหาทางด้านการเงิน โดยในปี ค.ศ.1953 ไบเดน และครอบครัวต้องใช้ชีวิตอยู่ในอพารท์เมนของญาติฝั่งแม่ ในเมือง Claymont รัฐ Delaware อยู่หลายปี ก่อนจะได้ย้ายไปอยู่ในบ้านที่เมือง Wilmington รัฐ Delaware

รู้สึกไหม เวลาเดินเข้าเซเว่นด้วยความหิว มักจะกลับออกมาด้วยของกินที่มากกว่าปกติเสมอ เรื่องนี้อาจอธิบายได้ด้วยวิทยาศาสตร์ ซึ่งบอกเราว่า ความหิวส่งผลเสียต่อการตัดสินใจของเราอย่างมาก งานวิจัยชิ้นหนึ่ง (2019) จากมหาวิทยาลัยดันดี ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความหิวและการตัดสิน ผ่านการสอบถามผู้เข้าร่วมการทดลองทั้ง 50 คน ด้วยคำถามที่ว่าพวกเขาจะรับรางวัลที่สมมติขึ้นมา (ได้แก่ อาหาร เงิน ดนตรี) ในทันที หรือ จะรอรับรางวัลในจำนวนที่มากขึ้นในอนาคต ทีมวิจัยได้ถามผู้เข้าร่วมการทดลองทั้งหมด 2 ครั้ง ได้แก่ ตอนที่ผู้เข้าร่วมการทดลองทานอาหารเป็นปกติ (อิ่ม) และตอนที่พวกเขาไม่ได้ทานอะไรเลย (หิว) และพบว่า ความหิวส่งผลให้เรามีความอดทนน้อยลง และตัดสินใจได้แย่ขึ้น โดย คนกินอิ่มสามารถรอรับอาหารปริมาณมากขึ้นได้นานถึง 35 วัน ขณะที่คนหิวรอได้เพียง 3 วัน และถ้าของรางวัลเป็นเงิน คนอิ่มรอได้ 90 วัน แต่คนหิวรอได้เพียง 40 วัน ส่วนดนตรี คนอิ่มรอได้ราว 40 วัน แต่คนหิวรอได้เพียง 12 วัน ถ้าถามว่าความอดทนที่มีน้อยลงส่งผลเสียอย่างไรบ้าง? เรื่องนี้อธิบายได้หลายเหตุผล

ทุกวันนี้เวลาเราออกจากบ้าน มองซ้ายมองขวา เราก็เจอกับคนที่มีความคิดเห็นแตกต่างจากเราได้ง่ายๆ เพราะสังคมเราเต็มไปด้วยคนหลากหลาย และความคิดเห็นที่หลากหลายก็เริ่มแพร่กระจายจากการมี social media แต่การมีความคิดเห็นที่แตกต่าง มักนำมาซึ่งความขัดแย้งในสังคมของเราเสมอ เห็นได้จากข่าวสารบ้านเมืองตอนนี้ที่ยังไม่มีความสงบเรียบร้อย UNLOCKMEN เห็นถึงความสำคัญของการแสดงความคิดเห็น จึงอยากมาแนะนำหลักที่ทุกคนควรมีเวลาจะแสดงความเห็นต่างในเรื่องอะไรก็ตาม เพื่อให้เกิดความคิดเห็นที่มีประสิทธิภาพ และป้องกันความขัดแย้งที่อาจนำไปสู่การใช้ความรุนแรง การแสดงความคิดเห็นที่แตกต่างสามารถทำให้เกิดไอเดียดีๆ ได้มากกว่าการคล้อยตามกับคนอื่นไปซะทุกเรื่อง Charlan Nemeth นักจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย และทีมวิจัย ได้ทำการศึกษาการไม่เห็นด้วยในการประชุมระดมสมอง ใน 3 กลุ่ม ได้แก่ การระดมสมองแบบดั่งเดิมมีกฎ เช่น “ห้ามวิจารณ์” ไอเดียของคนอื่น การระดมสมองแบบที่กระตุ้นให้คนถกเถียงและวิจารณ์ และกลุ่มสุดท้ายจะเป็นกลุ่มควบคุม ผลการทดลองพบว่า หากไม่มีกฎ “ห้ามวิจารณ์” แล้ว กลุ่มที่ระดมสมองกันจะผลิตไอเดียออกมาได้มากขึ้น แสดงให้เห็นว่า การถกเถียง และการวิจารณ์ มีความสำคัญในเวลาที่ต้องมีการระดมสมองกัน แต่การแสดงความคิดเห็นใช่ว่าจะเป็นเรื่องที่ทำได้ง่ายๆ เรามักจะไม่สบายใจที่จะมีความคิดเห็นที่แตกต่างจากคนอื่น เพราะมันอาจทำให้เราถูกมองว่าเป็นศัตรู หรือ โดนแบนจากกลุ่มได้ งานวิจัยชิ้นหนึ่งทำโดย Garold Stasser และ William Titus จากสาขาจิตวิทยา มหาวิทยาลัยไมอามี่ และมหาวิทยาลัยอาร์คันซอ

คนทำงานอย่างเราต้องมีบ้างที่เคยทำงานพลาด เช่น ทำเอกสารไม่ครบถ้วน มาไม่ทันเวลานัด เขียนผิด ส่งของผิดบ้าน ฯลฯ  แต่ถ้าทำผิดพลาดเรื่องเดิมซ้ำแล้วซ้ำเล่าคงไม่ใช่เรื่องดีสำหรับการทำงานสักเท่าไหร่ เพราะจะทำให้เสียการเสียงานเอาได้ แถมการโดนตำหนิบ่อยๆ อาจทำให้เราเสียกำลังใจในการทำงานได้ด้วย ถ้าคุณกำลังเผชิญหน้ากับปัญหาทำผิดซ้ำซากในที่ทำงาน UNLOCKMEN อยากให้คุณอ่านบทความนี้ เพราะเราจะมาเล่าให้ฟังว่ามีเหตุผลอะไรบ้างที่ทำให้เราทำผิดเรื่องเดิมซ้ำ ๆ และจะแก้ไขอย่างไรดี   ไม่พยายามแก้ปัญหาจนสำเร็จ หลายคนเวลาทำอะไรผิดพลาด อาจปล่อยผ่าน เพื่อไม่ให้ตัวเองรู้สึกช้ำใจจากปัญหา พร้อมๆ กับ คิดว่าตัวเองคงได้เรียนรู้จากสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว และความผิดพลาดแบบนี้คงไม่เกิดขึ้นอีก แต่การทำแบบนี้อาจส่งผลเสีย และทำให้ปัญหาเกิดขึ้นซ้ำได้ เพราะงานวิจัยบอกว่า สมองของเราอาจไม่ได้เรียนรู้จากความ ‘ล้มเหลว’ แต่เรียนรู้จาก ‘ความสำเร็จ’ มากกว่า งานวิจัยจาก Massachusetts Institute of Technology (MIT) ได้ทำการทดลองกับลิง และพบว่า หลังจากที่ลิงประสบความสำเร็จในการทำอะไรบางอย่าง สัญญาณประสาทของมันจะทำงานจนกว่าจะเกิดการกระทำใหม่ ในขณะที่ หากมันทำผิดพลาด ระบบประสาทของมันจะไม่ค่อยทำงาน แถมไม่มีพัฒนาการในการกระทำครั้งต่อไปด้วย อย่างไรก็ตาม แม้จะเป็นงานวิจัยในลิง แต่ทีมวิจัยก็บอกว่า สมองของคนและสัตว์มีฟังก์ชั่นนี้เหมือนกัน ดังนั้น มันจึงมีโอกาสสูงที่ปรากฎการณ์เดียวกันจะเกิดขึ้นในสมองของมนุษย์ ผลการวิจัยจึงชี้ว่า

เคยรู้สึกว่าตัวเองกลัวจนไม่กล้าการทำอะไรใหม่ๆ บ้างไหม ? เวลาจะได้เลื่อนขั้นเราจะรู้สึกไม่สบายใจทุกทีรึเปล่า ? บางทีเราอาจกำลังเจอกับปมของโยนาห์ (Jonah Complex) อยู่ก็ได้นะ ซึ่งเป็นภาวะที่นอกจากจะทำให้เราไม่ประสบความสำเร็จแล้ว ยังทำให้ชีวิตเราหยุดนิ่งด้วย ในบทความนี้ UNLOCKMEN เลยอยากอธิบายถึงพิษภัยของความกลัวการประสบความสำเร็จ พร้อมแนะนำวิธีการรับมือกับมัน เพื่อให้ทุกคนเลิกกลัว เริ่มทำอะไรที่อยากทำ และพร้อมฝ่าฟันทุกความยากลำบาก! Jonah Complex ภาวะที่เราไม่อยากประสบความสำเร็จเพราะความกลัว ‘Jonah Complex’ เป็นคำที่นิยามโดย Abraham Maslow นักจิตวิทยาชาวอเมริกันผู้คิดค้นทฤษฏีจิตวิทยาชื่อดัง การประจักษ์ตัวเอง (Self-Actualization) ซึ่งชื่อ ‘Jonah Complex’ มาจากเรื่องราวของ Jonah ที่อยู่ในพระคัมภีร์เก่า (The Old testament) ที่เล่าถึงชายผู้หนึ่งชื่อ Jonah ผู้ได้รับมอบหมายให้เผยแพร่หลักคำสอนของพระเจ้า แต่พยายามหนีจากชะตากรรมของตัวเอง เพราะความกลัว Jonah เป็นผู้ชายปกติที่วันหนึ่งเขาได้รับมอบหมายจากพระเจ้าให้ไปสั่งสอนคนที่อาศัยอยู่บนเกาะนีนะเวห์ ซึ่งเรื่องนี้ทำให้เขาช็อคพอสมควร เพราะตัว Jonah เองเขาไม่รู้สึกว่าตัวเองเหมาะกับหน้าที่อันยิ่งใหญ่นี้ และไม่กล้าพอที่จะลงมือทำมัน แถมเขายังรู้ว่าชาวนีนะเวห์มีชื่อเสียงในทางที่ไม่ดีด้วย การเดินทางไปสั่งสอนชาวนีนะเวห์ จึงอาจจะเป็นความท้าทายที่ยิ่งใหญ่เกินไปสำหรับเขา เขาเลยตัดสินใจพยายามที่จะหนี แต่ทว่า