นอนเท่าไหร่ก็เหนื่อยล้าเหมือนพักผ่อนไม่เต็มที่ เพราะคุณขาดการพักผ่อน 7 ประเภทนี้

เคยใช้เวลาว่างพักผ่อนอย่างเต็มที่แล้ว แต่เรายังรู้สึกเหนื่อยล้าและหายใจยังไม่ทั่วท้องหรือไม่ บางทีมันอาจเกิดขึ้นเพราะเราพักผ่อนไม่ครบทุกด้าน Dr. Saundra Dalton-Smith นักพูด Tedx และนักเขียนหนังสือชื่อ Sacred Rest: Recover Your Life, Renew Your Energy, Restore Your Sanity ได้แบ่งการพักผ่อนของมนุษย์ ออกเป็นทั้งหมด 7 ประเภท ได้แก่

การพักผ่อนกายภาพ (physical rest) หรือ การพักผ่อนร่างกายปกติ ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็นทั้งแบบ active หรือ passive โดย passive จะประกอบไปด้วย การนอนและการงีบ ส่วน active จะเป็นการทำกิจกรรมผ่อนคลาย เช่น โยคะ หรือ การนวด ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ช่วยพัฒนาระบบไหลเวียนเลือดและความยืดหยุ่นของเรา

ต่อมา คือ การพักผ่อนจิตใจ (mental rest) หรือ การทำให้จิตใจแจ่มใส ถ้าเราทำงานหนักแบบไม่หยุดพัก เราจะเกิดความเครียดสะสม จนเกิดความรู้สึกเหนื่อยล้าทางจิตใจได้ ดังนั้น เราควรหาเวลาผ่อนคลายจากความตึงเครียดผ่านกิจกรรมต่าง ๆ เช่น สมาธิ หรือ หาเวลาพักระหว่างการทำงาน

การพักผ่อนประสาทสัมผัส (sensory rest) หรือ การพักผ่อนอวัยวะต่าง ๆ เช่น ตา หรือ หู เราต้องการการพักผ่อนประเภทนี้ เพราะการจ้องหน้าจอมือถือ คอมพิวเตอร์ แท็ปเล็ต หรือ ฟังเสียงรบกวนนาน ๆ อาจทำให้เรารู้สึกถูกกระตุ้นมากเกินไป จนเหนื่อยล้าได้ ได้ ดังนั้น เราต้องการการพักผ่อนประเภทนี้ ซึ่งสามารถทำได้โดยการปิดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือ พักสายตาสักครู่

การพักผ่อนความคิดสร้างสรรค์ (creative rest) ถ้าเราทำงานที่เกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหา หรือ การค้นหาไอเดียใหม่ การพักผ่อนประเภทนี้จำเป็นมาก เพราะมันจะช่วยให้เราสามารถคิดนอกกรอบ และมีจินตนาการที่ดีขึ้น ถ้าเราต้องการการพักผ่อนประเภทนี้ ลองหันมาทำในสิ่งที่ปกติเราไม่ทำ เช่น ไปพิพิธภัณฑ์ ท่องเที่ยวธรรมชาติ หรือ ตกแต่งโต๊ะทำงานของเราใหม่

การพักผ่อนทางด้านอารมณ์ (emotional rest) ถ้าเราอารมณ์เสียหนัก ๆ เราจะไม่สามารถใช้เหตุผลได้ดี และตัดสินใจทำเรื่องผิดพลาดได้ง่ายขึ้น  ดังนั้น เราเลยต้องการพื้นที่ที่สามารถปลดปล่อยความรู้สึกของตัวเองโดยไม่จำเป็นต้องทำตามความต้องการของคนอื่นอีกต่อไป ลองหาคนที่เราสามารถระบายความรู้สึกได้แบบไม่ต้องเก็บจะช่วยให้เราหายเหนื่อยได้

การพักผ่อนทางสังคม (social rest) เมื่อเราไม่สามารถแยกระหว่างความสัมพันธ์ที่ดูดพลังงานและความสัมพันธ์ที่รักษาเราได้ หรือ เมื่อเราพูดคุยพบปะคนอื่นมากหรือน้อยเกินไป มันอาจทำให้เราขาดการพักผ่อนทางสังคมได้ ดังนั้น จงรายล้อมตัวเองด้วย คนที่ซัพพอร์ตและให้พลังงานด้านบวกกับเรา จะช่วยให้เราพักผ่อนมากขึ้น

สุดท้าย คือ การพักผ่อนทางจิตวิญญาณ (spiritual rest) หรือ ความสามารถในการเชื่อมต่อกับสิ่งที่อยู่เหนือกว่าตัวเอง เราจะได้รับการพักผ่อนประเภทนี้จากการสวดมนต์ ทำสมาธิ หรือ การคิดถึงเป้าหมายในการใช้ชีวิตของเรา

สำหรับการค้นหาว่าเราต้องการการพักผ่อนแบบไหน ต้องเริ่มจากการประเมินว่าเราขาดการพักผ่อนส่วนไหนมากที่สุด และการไม่ได้พักผ่อนส่งผลกระทบต่อเราอย่างไรบ้าง แล้วค่อยวางแผนการทำกิจกรรมพักผ่อนในแต่ละวัน เช่น ถ้าเราต้องการการพักผ่อนทางประสาทสัมผัส เราอาจกำหนดให้วันเสาร์เป็นวันที่เราจะไม่มองหน้าจอเลย เป็นต้น สุดท้ายคือเราต้องวางแผนการพักผ่อนในระหว่างวัน เช่น การทำสมาธิหรือฝึกหายใจเข้าทุก 1 ชั่วโมง เป็นต้น

อย่างไรก็ดี บางทีความเหนื่อยล้าก็สามารถเกิดขึ้นได้จากปัญหาสุขภาพ อาทิ โรคซึมเศร้า ดังนั้น ถ้าเรารู้สึกว่าตัวเองเข้าข่ายเป็นโรคก็ควรไปพบจิตแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยต่อไป

Appendix: 1 / 2 / 3