Guilt Trip: ทำไมการพูดให้คนอื่นรู้สึกผิดถึงทำให้ความสัมพันธ์ล้มเหลว

หลายคนคงเจอ เวลาปฏิเสธนัดหรือการให้ความช่วยเหลือคนอื่น แล้วอีกฝ่ายพูดอะไรกลับมาที่ทำให้เรารู้สึกแย่หรือรู้สึกผิด เช่น “เพื่อนกันแค่นี้ทำให้ไม่ได้หรอ” หรือ “เราคงแย่จนไม่มีใครอยากช่วยเหลือจริง ๆ” ฯลฯ ซึ่งการพูดเพื่อสร้างความรู้สึกผิดแบบนี้มีชื่อว่า Guilt Trip และมันสามารถสร้างผลเสียต่อความสัมพันธ์ได้มากมายเหมือนกัน

ผลเสียของ Guilt Trip

Guilt Trip คือ พฤติกรรมที่ใครคนใดคนหนึ่งพยายามสร้างความรู้สึกผิดให้อีกฝ่ายผ่านการสื่อสารหรือการแสดงออก เพื่อควบคุมพฤติกรรมของอีกฝ่าย โดยเรามักเห็น Guit Trip ในความสัมพันธ์ของคนที่มีความใกล้ชิดกัน เช่น ความสัมพันธ์แบบคู่รัก ความสัมพันธ์แบบเพื่อนสนิท หรือ ความสัมพันธ์แบบคนในครอบครัว เพราะถ้าไม่สนิทกัน เราคงไม่แคร์ความรู้สึกของกันและกันมากเท่าไหร่

ตัวอย่างของ Guilt Trip เช่น เมื่อเราไม่ยอมทำงานบ้าน แล้วครอบครัวเราพูดด้วยน้ำเสียงรำคาญว่า “ฉันต้องทำงานตลอดเวลาเพื่อให้แกมีที่อยู่อาศัยและอาหาร แต่แกไม่สามารถล้างจานได้เลยหรอ” หรือ เวลาที่เราปฏิเสธการไปงานปาร์ตี้ของเพื่อนเพราะติดธุระ แล้วเพื่อนของเราพูดกลับว่า “คงไม่มีใครอยากใช้เวลาร่วมกับฉันหรอก”

จากตัวอย่างจะเห็นได้ว่า Guilt Trip ก็ไม่ใช่เรื่องแย่เสมอไป เพราะบางทีคนทำก็ไม่ได้ต้องการควบคุมพฤติกรรมของเรา เพียงแต่ต้องการเตือนให้เรารับรู้ถึงหน้าที่และความรับผิดชอบของตัวเอง แต่บางทีการใช้ Guilt Trip ก็ส่งผลเสียต่อความสัมพันธ์ได้เหมือนกัน เพราะมันจะทำให้เกิดความไม่พอใจตามมา

มีงานวิจัยที่ขอให้ผู้ที่ทำ Guilt Trip หรือ Guilt Trippers ลิสต์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการทำ Guilt Trip ซึ่งผลปรากฎว่ามีผู้เข้าร่วมการทดลองเพียง 2 เปอร์เซ็นต์เท่านั้นที่บอกว่า มันอาจจะทำให้พวกเขาได้รับความไม่พอใจในภายหลัง กล่าวคือ Guilt Trippers มักจะโฟกัสที่การได้ผลลัพธ์ที่ตัวเองต้องการโดยไม่สนใจว่ามันอาจจะสร้างความเสียหายมากแค่ไหน พวกเขาจึงมักทำให้ความสัมพันธ์ตรึงเครียด เกิดความห่างเหินทางอารมณ์ และสุดท้ายความสัมพันธ์อาจล้มเหลวได้ในที่สุด

วิธีการรับมือกับ Guilt Trippers

การที่เราปล่อยให้ตัวเองถูก Guilt Trip เพื่อปกป้องความสัมพันธ์ ไม่ใช่เรื่องดีสักเท่าไหร่ เพราะมันจะทำให้เราเก็บความไม่พอใจเอาไว้ นานเข้าอาจถึงจุดที่เริ่มหลีกเลี่ยงการเผชิญหน้ากับพวกเขาในที่สุด การรับมือกับ Guilt Trippers ที่ดีควรเริ่มจากการกล้าเผชิญหน้ากับปัญหา และทำให้พวกเขารับรู้ถึงปัญหาของพฤติกรรมของตัวเอง เช่น การบอกพวกเขาโดยตรงว่า พฤติกรรมของพวกเขาจะสร้างความไม่พอใจและความห่างเหินในภายหลัง

เมื่อเราเผชิญหน้ากับ Guilt Trippers เราควรรับฟังเหตุผลที่พวกเขาพยายามทำให้เรารู้สึกผิด เช่น พวกเขาอาจรู้สึกแย่ที่คนมาร่วมงานปาร์ตี้ของเขาน้อย เป็นต้น เมื่อเราเข้าใจปัญหาของพวกเขาแล้วก็พยายามเสนอวิธีแก้ปัญหาที่เหมาะสม เช่น ขอให้เขาเลือนเวลาในการจัดงานปาร์ตี้ เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม ไม่ว่า Guilt Trip จะเกิดขึ้นได้จากเจตนาดีหรือเจตนาร้าย มันก็สามารถส่งผลเสียต่อความสัมพันธ์ได้ไม่ต่างกัน เพราะมันจะทำให้คนโดนเกิดความไม่พอใจ และพยายามตีตัวออกห่าง ซึ่งไม่เป็นผลดีต่อความสัมพันธ์ การสื่อสารความต้องการของตัวเองอย่างตรงไปตรงมา จึงเป็นวิธีที่ส่งผลดีต่อความสัมพันธ์มากกว่า

Appendix: 1 / 2