วิธีรับมือกับ Hedgehog’s Dilemma ความสัมพันธ์แบบยิ่งใกล้ยิ่งเจ็บ ห่างกันก็เปลี่ยวเหงา

มนุษย์ส่วนใหญ่ต้องการสร้างความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นกับคนรอบตัว ไม่ว่าจะเป็น เพื่อน คนในครอบครัว หรือ คนรัก แต่บางครั้งพวกเราก็พบว่า ยิ่งพยายามใกล้ชิดกับคนอื่นมากเท่าไหร่ เรายิ่งรู้สึกห่างเหิน และเจ็บปวดมากเท่านั้น สุดท้ายแม้เราจะอยากใกล้ชิดสนิทสนมกับคนอื่นมากแค่ไหนก็ตาม แต่สุดท้ายเราก็เลือกที่จะอยู่คนเดียว และดำดิ่งสู่โลกแห่งความโดดเดี่ยวเปลี่ยวเหงาต่อไป

เหตุการณ์แบบนี้มีชื่อเรียกเท่ ๆ ว่าเป็น “Hedgehog’s Dilemma” หรือ บางคนก็เรียกว่า “Porcupine’s Dilemma” อันเป็นแนวคิดปรัชญาของ ‘อาเทอร์ โชเพนเฮาเออร์’ นักปรัชญาชาวเยอรมันที่มีชีวิตอยู่ในช่วงปี ค.ศ. 1788-1860 และได้รับความสนใจในปัจจุบัน เพราะงานของ ซิกมันด์ ฟรอยด์ และการ์ตูนอนิเมะในตำนานอย่าง Neon Genesis Evangelion ที่ถ่ายทอดแนวคิดนี้ผ่านตัวละครเอก ‘อิคาริ ชินจิ’ และ ‘คัตซึรางิ มิซาโตะ’ ซึ่งต่างคนต่างกลัวว่าถ้าใกล้ชิดกันแล้ว จะทะเลาะกัน จนเกิดความเจ็บปวดและร้างรากันในอนาคตต่อไป

Hedgehog’s Dilemma ได้เปรียบความสัมพันธ์ของมนุษย์เหมือนกับความสัมพันธ์ของกลุ่มเม่นที่พยายามเกาะกลุ่มกันเพื่อสร้างความอบอุ่นในวันที่เหน็บหนาวของฤดูหนาว แต่เมื่อเม่นแต่ละตัวเริ่มเข้าใกล้กัน หนามของพวกมันแต่ละตัวก็เริ่มทิ่มแทงซึ่งกันและกัน จนเหล่าเม่นที่รู้สึกเจ็บปวดต้องถอยห่างจากกันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ และความหนาวก็ทำให้มันเริ่มเข้าใกล้กันอีกครั้ง เมื่อเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นซ้ำไปซ้ำมา เม่นบางตัวอาจเรียนรู้ว่า การรักษาระยะห่างกับเม่นตัวอื่นเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด เม่นบางกลุ่มจึงหันมาปลีกตัวจากสังคมด้วยระยะห่างที่ตัวเองคิดว่าเหมาะสม

เหล่าเม่นที่ถูกพูดถึงใน Hedgehog’s Dilemma ก็เปรียบได้กับมนุษย์ที่ต้องการสร้างความสัมพันธ์กับคนอื่น ความอบอุ่นของเม่นเปรียบได้กับความสัมพันธ์และความใกล้ชิดกันของมนุษย์ และหนามแหลมของเม่นก็เปรียบได้กับ ธรรมชาติของมนุษย์ที่ขัดขวางการสร้างความสัมพันธ์ (เช่น ความกลัว หรือ อาการตื่นตระหนก) และกฎเกณฑ์ทางสังคมที่พยายามขัดขวางเราไม่ให้สร้างความใกล้ชิดกับคนอื่น แนวคิดนี้ทำให้เราเข้าใจว่าทำไมมนุษย์ถึงไม่สามารถเปิดใจให้คนอื่นได้หมด 100% และคนบางกลุ่มทำไมถึงเลือกที่จะอยู่อย่างโดดเดี่ยว

มนุษย์ทุกคนมีหนามของตัวเองไม่เหมือนกัน บางคนอาจไม่กล้าเป็นตัวของตัวเอง บางคนอาจมีนิสัยขี้อาย บางคนอาจมีนิสัยเก็บตัว หรือ บางคนอาจไม่ชอบสุงสิงกับใคร แต่ไม่ว่าหนามของคุณจะเป็นแบบไหน คุณยังต้องมีความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลอยู่ เพราะมันช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพจิต เช่น ซึมเศร้า ช่วยให้ชีวิตเรายืนยาวขึ้น และยังช่วยให้เราฟื้นฟูจากปัญหาสุขภาพได้เร็วขึ้นด้วย ในทางกลับกันหากคุณอยู่อย่างโดดเดี่ยว สุขภาพของคุณอาจเสื่อมถอยเร็วกว่าคนทั่วไป

หากคุณกำลังอยู่ใน Hedgehog’s Dilemma ข่าวดี คือ คุณสามารถก้าวข้ามมันได้ โดยเริ่มจากการเปิดใจให้กับคนอื่นมากขึ้น เพราะการแสดงความจริงใจและไม่โกหกคนอื่น จะทำให้เราเกิดความแน่นแฟ้นกับคนอื่นมากขึ้น และสามารถสร้างความเชื่อใจซึ่งกันและกันได้สำเร็จ ซึ่งมันเป็นกุญแจสำคัญของความสัมพันธ์ที่ดี แม้สุดท้ายความสัมพันธ์จะทำให้คุณต้องเจ็บปวดก็ตาม ประโยชน์ที่ได้รับจากมิตรภาพก็คุ้มค่าพอที่จะช่วยเยียวยาเราได้ ดังนั้น คุณควรกล้าที่จะรับความเสี่ยงมากขึ้นด้วย

Appendix:  1 / 2 / 3