อยากเปลี่ยนงาน แต่ไม่กล้าเปลี่ยนสักที ? ‘Jonah Complex’ ภาวะที่เรากลัวความก้าวหน้า

เคยรู้สึกว่าตัวเองกลัวจนไม่กล้าการทำอะไรใหม่ๆ บ้างไหม ? เวลาจะได้เลื่อนขั้นเราจะรู้สึกไม่สบายใจทุกทีรึเปล่า ? บางทีเราอาจกำลังเจอกับปมของโยนาห์ (Jonah Complex) อยู่ก็ได้นะ ซึ่งเป็นภาวะที่นอกจากจะทำให้เราไม่ประสบความสำเร็จแล้ว ยังทำให้ชีวิตเราหยุดนิ่งด้วย

ในบทความนี้ UNLOCKMEN เลยอยากอธิบายถึงพิษภัยของความกลัวการประสบความสำเร็จ พร้อมแนะนำวิธีการรับมือกับมัน เพื่อให้ทุกคนเลิกกลัว เริ่มทำอะไรที่อยากทำ และพร้อมฝ่าฟันทุกความยากลำบาก!

Jonah Complex ภาวะที่เราไม่อยากประสบความสำเร็จเพราะความกลัว

‘Jonah Complex’ เป็นคำที่นิยามโดย Abraham Maslow นักจิตวิทยาชาวอเมริกันผู้คิดค้นทฤษฏีจิตวิทยาชื่อดัง การประจักษ์ตัวเอง (Self-Actualization) ซึ่งชื่อ ‘Jonah Complex’ มาจากเรื่องราวของ Jonah ที่อยู่ในพระคัมภีร์เก่า (The Old testament) ที่เล่าถึงชายผู้หนึ่งชื่อ Jonah ผู้ได้รับมอบหมายให้เผยแพร่หลักคำสอนของพระเจ้า แต่พยายามหนีจากชะตากรรมของตัวเอง เพราะความกลัว

Jonah เป็นผู้ชายปกติที่วันหนึ่งเขาได้รับมอบหมายจากพระเจ้าให้ไปสั่งสอนคนที่อาศัยอยู่บนเกาะนีนะเวห์ ซึ่งเรื่องนี้ทำให้เขาช็อคพอสมควร เพราะตัว Jonah เองเขาไม่รู้สึกว่าตัวเองเหมาะกับหน้าที่อันยิ่งใหญ่นี้ และไม่กล้าพอที่จะลงมือทำมัน แถมเขายังรู้ว่าชาวนีนะเวห์มีชื่อเสียงในทางที่ไม่ดีด้วย การเดินทางไปสั่งสอนชาวนีนะเวห์ จึงอาจจะเป็นความท้าทายที่ยิ่งใหญ่เกินไปสำหรับเขา เขาเลยตัดสินใจพยายามที่จะหนี

แต่ทว่า แผนการหนีของเขากลับไม่ประสบความสำเร็จ จนทำให้เขาต้องอยู่ในท้องปลาวาฬเป็นเวลานานถึง 3 วัน ซึ่งในระหว่างนั้น เขาก็ได้ครุ่นคิด และตระหนักได้ว่า เขาไม่ควรหนีจากภาระที่พระเจ้ามอบหมายให้กับเขา เมื่อคิดได้เช่นนั้น ปลาวาฬก็คายเขาออกมาจากท้อง และเขาก็มุ่งหน้าไปยังนีนะเวห์ เพื่อทำภารกิจอันท้ายทายให้สำเร็จ จนสุดท้ายเขาก็ได้เป็นนักบุญ

Jonah Complex จึงเป็นคำอธิบายปรากฎการณ์ที่มนุษย์พยายามหนีจากความรับผิดชอบของตัวเอง เพราะความกลัว โดยคนที่กำลังเผชิญหน้ากับปัญหา ‘Jonah Complex’ มักจะหลีกเลี่ยงการตั้งเป้าหมาย การทำเป้าหมายให้สำเร็จ รวมถึงการบอกปัดโอกาสต่างๆ ที่จะทำให้พวกเขามีความก้าวหน้าหรือพัฒนาตัวเองได้มากขึ้นด้วย เพราะกลัวความท้าทาย

ซึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิด Jonah Complex มีมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ความกดดันทางสังคมที่ทำให้หลายคนต้องลดเป้าหมายของตัวเอง หรือ ไม่ได้ทำในสิ่งที่ตัวเองทำ ยกตัวอย่างเช่น ในบางครั้งพ่อแม่ก็ไม่ได้สอนให้เด็กดึงศักยภาพของตัวเองออกมาใช้งานให้ได้มากที่สุด แต่สอนให้เขาเป็นเหมือนเด็กคนอื่นๆ ส่งผลให้ เมื่อเวลาผ่านไป เด็กไม่ได้รับรู้และพัฒนาพรสวรรค์ของตัวเองอย่างเต็มที่

การประสบความสำเร็จอาจเป็นเรื่องที่หนักหน่วงสำหรับใครบางคน เพราะพวกเขามีความรู้สึกว่า ภาระหน้าที่ที่สูงขึ้นจะนำมาซึ่งความเครียดและความกังวลที่มากขึ้น จากการได้รับความกดดันที่ทำให้พวกเขาต้องมีความสมบูรณ์แบบตลอดเวลา อีกทั้งยังกลัวว่า ชื่อเสียงจะทำให้เกิดความอิจฉาริษยา ความโดดเดี่ยว และความคาดหวังที่สูงขึ้นด้วย

บุคลิกภาพก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิด Jonah Complex ได้เหมือนกัน เช่น คนขี้อาย หรือ Introverts มักจะไม่ชอบได้รับความสนใจจากคนอื่น หรือ อยู่ในแสง Spotlight ส่งผลให้พวกเขามักซ่อนง่ำพรสวรรค์ของตัวเอง เพื่อหลีกเลี่ยงการได้รับความสนใจจากสาธารณะ

จะรับมือกับ ‘Jonah Complex’ อย่างไรดี ?

Jonah Complex เป็นความกลัวประเภทหนึ่งที่ทำให้เราไม่ยอมออกจากพื้นที่สะดวกสบายของตัวเอง (Comfort Zone) เช่น ทำแต่งานเดิม ๆ เป็นต้น ซึ่งจะส่งผลให้เราไม่เติบโต ไม่มีความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน รวมถึง ไม่มีแพสชั่นในการทำสิ่งต่างๆ ด้วย ดังนั้น หากเราต้องการมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เราเลยจำเป็นที่จะต้องเอาชนะ Jonah Complex และก้าวออกมาจาก Comfort Zone ได้ เราเลยอยากแนะนำให้ทุกคนนำวิธีเหล่านี้ไปลอง

เริ่มจากการเลิกกลัว เพราะความกลัวเป็นสิ่งที่ฉุดรั้งเราไว้จากการพัฒนาตัวเอง หรือ การประสบความสำเร็จ ดังนั้น หากเลิกกลัวได้ เราก็จะกล้าทำอะไรใหม่ๆ มากขึ้น และมีอิสระมากขึ้น ส่งผลให้เราสามารถพัฒนาตัวเองได้มากขึ้น ได้เรียนรู้อะไรมากขึ้น และอาจมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นด้วย

ต่อมาก็ต้องยอมรับความกลัว ยอมรับมันในฐานะเรื่องที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ไม่สามารถหลีกเลี่ยง อย่าไปวิตกกังวลกับมัน เพราะมันไม่ช่วยอะไร แถมยังทำลายสุขภาพจิตเราด้วย และอย่าให้มันหยุดยั้งเราจากการทำในสิ่งที่ควรทำได้ เพื่อทลายขีดจำกัด และสามารถพัฒนาตัวเองได้ตลอดเวลา

เปลี่ยนความคิดลบให้เป็นความคิดบวก ไม่มีศัตรูใดน่ากลัวเท่ากับเราเป็นศัตรูกับตัวเอง ความคิดลบนำมาซึ่งความหนักหน่วงในการใช้ชีวิตมากมาย ดังนั้น เราเลยจำเป็นต้องรับมือกับความคิดลบ ซึ่งอาจทำได้โดยการเปลี่ยนความคิดลบให้กลายเป็นความคิดบวก จะช่วยให้เรากังวลน้อยลง และพร้อมที่จะออกจาก Comfort Zone มากขึ้น

คิดถึงความรู้สึกในอดีต เราเชื่อว่าทุกคนน่าจะเคยประสบความสำเร็จในเรื่องต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น เรื่องเล็ก หรือ เรื่องใหญ่ เพราะฉะนั้น เวลาที่กลัว และกังวลถึงเรื่องร้ายๆ ที่จะเกิดขึ้นหลังจากประสบความสำเร็จ เราเลยอยากให้ทุกคนลองจินตนาการจากประสบการณ์ครั้งเก่าดูว่า เมื่อถึงจุดนั้นแล้วคนรอบตัวของเราจะรู้สึกอย่างไร ? ชีวิตเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรหลังประสบความสำเร็จ ? มีเรื่องแย่ๆ อะไรเกิดขึ้นไหมหลังจากนั้น ? อะไรเป็นแรงจูงใจให้เราพาตัวเองไปยังจุดที่ประสบความสำเร็จได้ ? และเราทำอะไรก่อนหน้าการประสบความเสร็จครั้งนั้นบ้าง ? เป็นการเรียนรู้จากประสบการณ์และนำมาใช้!

แต่อย่างไรก็ตาม บางครั้งความกลัวที่มากเกินไป อาจเกิดจากปัญหาทางด้านจิตใจที่ต้องได้รับการวินิจฉัยและรักษาโดยผู้เชี่ยวชาญ ดังนั้น หากใครรู้สึกว่าความกลัวกำลังคุกคามชีวิตอย่างหนัก เราอยากแนะนำให้ลองไปพบจิตแพทย์ดู เพื่อรับการตรวจรักษาที่ถูกต้องตามหลักวิชาการต่อไป

Appendixs: 1 / 2 / 3