‘UNIVERSE 25’ BY JOHN CALHOUN การจำลองเมืองแห่งความสุขที่นำไปสู่การล่มสลายในที่สุด

จะเป็นอย่างไรถ้าเราอาศัยอยู่ในยูโทเปีย โลกที่เราไม่ต้องทำงานหาเงินเพื่อใช้จ่าย อยู่ฟรี กินฟรี เพราะทรัพยากรมีให้เราอย่างเพียงพอ ทุกคนสามารถเข้าถึงได้อย่างเท่าเทียมโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย หลายคนอาจมองว่ามันเป็นเรื่องที่สุดยอดไปเลย นี่มันโลกในฝันชัด ๆ

แต่ในความเป็นจริง การอาศัยอยู่ในยูโทเปีย อาจนำไปสู่การสูญพันธ์ของสิ่งมีชีวิตได้ อ้างอิงจากการทดลองหนึ่งของ John Calhoun นักวิจัยด้านจิตวิทยาจาก National Institute of Mental Health (NIHM) ซึ่งทำให้เรามองเห็นสาเหตุที่ยูโทเปียจะทำให้เกิดวันสิ้นโลกมากขึ้น

ในช่วงปี 1965 – 1973 Calhoun ได้สร้างเมืองจำลองแห่งหนึ่งขึ้นมาชื่อว่า ‘Universe 25’ เพื่อหาคำตอบของคำถามที่ว่า “จะเกิดอะไรขึ้น ถ้าความต้องการทั้งหมดในสังคมของเราได้รับการตอบสนอง”

เมืองดังกล่าวมีลักษณะเป็นกล่องขนาดใหญ่ที่ถูกออกแบบมาเพื่อเป็น ‘ยูโทเปียของหนู’ โดยเฉพาะ พื้นที่ภายในเรียกว่า สแควร์หลัก (main square) ซึ่งมีการแบ่งย่อยออกเป็นพื้นที่ระดับต่าง ๆ ลงไปอีก มีบันไดเพื่อใช้เดินขึ้นไปยังส่วนที่เรียกว่า ‘อพาร์ทเมนท์’ หรือสถานที่ทานอาหารและพบปะเข้าสังคมของชาวชุมชนหนูซึ่งรองรับได้สูงสุดถึง 3,000 ตัว

นอกจากการจัดสรรอาหารและที่อยู่อย่างเพียงพอแล้ว นักวิจัยยังควบคุมอุณหภูมิในเมืองให้อยู่ที่ 20°c ซึ่งเหมาะสมกับการดำรงชีวิตของหนูมากที่สุด ไม่มีสัตว์ผู้ล่าอยู่ในเมืองแห่งอุดมคตินี้ แถมยังมีมาตรการป้องกันโรคระบาดอย่างรัดกุม เพื่อให้ Universe 25 กลายเป็นยูโทเปียที่สมบูรณ์แบบที่สุดสำหรับเหล่าหนู

ในตอนแรก Universe 25 เริ่มต้นจากหนูเพียง 8 ตัวเท่านั้น (เพศผู้ 4 ตัว เพศเมีย 4 ตัว) เวลาผ่านไปไม่นานจำนวนของพวกมันก็เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เนื่องจากปัจจัยทุกอย่างที่เรียกว่าสมบูรณ์แบบ อาหารและที่อยู่อาศัยมีเพียงพอโดยไม่ต้องพยายาม ทำให้พวกมันผสมพันธุ์กันทั้งวันทั้งคืน ถึงขั้นที่ประชากรเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่าในทุก 55 วัน

แต่เมื่อประชากรหนูมีจำนวนถึง 620 ตัวแล้ว อัตราการเติบโตกลับลดลงจากเดิมมากอย่างมีนัยสำคัญ จากประชากรหนูที่เพิ่มขึ้น 2 เท่าทุก 55 วัน กลายเป็นเพิ่มขึ้น 2 เท่าทุก 145 วัน เพราะสังคมหนูเริ่มเกิดการแบ่งพรรคแบ่งพวก หนูบางตัวไม่สามารถหาที่ยืนของตัวเองในกลุ่มใดได้ และต้องอยู่อย่างโดดเดี่ยว หนูประเภทนี้ถูกเรียกว่า “Excess” หรือส่วนเกิน

หนูเพศชายที่ไม่สามารถเข้ากลุ่มใดได้ จะมาอยู่กันแบบกระจัดกระจายบริเวณส่วนกลางของ Universe 25 พวกมันกลายเป็นหนูหัวรุนแรง ไม่มีปฏิสัมพันธ์กับใคร แถมยังมีนิสัยชอบทำร้ายหนูตัวอื่นอีกด้วย

หนูเพศผู้ที่โดนโจมตีในช่วงแรกจะนอนนิ่งไม่ตอบโต้ แต่ไม่นานพวกมันจะลุกขึ้นโจมตีหนูตัวอื่นเหมือนกับที่มันโดนกระทำ

ส่วนหนูเพศเมียที่ถูกคู่ของมันทิ้งไปก็จะสูญเสียบทบาทของตัวเอง และมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปเช่นกัน พวกมันมักจะใช้เวลาไปกับการเสริมสวย ไม่ยุ่งเกี่ยวกับการต่อสู้ด้วย มันจึงมีขนที่สวยงามและได้รับขนานนามว่าเป็น ‘the beautiful ones’

ที่น่าตกใจ คือ ความวุ่นวายไม่ได้เกิดขึ้นกับหนูที่อยู่นอกกลุ่มเท่านั้น หนูตัวผู้ที่เป็น ‘alpha male’ ก็กลายเป็นหนูที่มีความก้าวร้าวสุดโต่ง ทำร้ายหนูตัวอื่นแบบไม่มีเหตุผล มีการข่มขืนหนูไม่เลือกทั้งเพศผู้และเพศเมีย แถมบางครั้งยังถึงขั้นกินกันเอง ส่วนแม่หนูบางตัวก็ทิ้งหรือทำร้ายลูกของพวกมันเองอีกด้วย จนอัตราการเสียชีวิตของหนูทารกในบางพื้นที่เพิ่มขึ้นสูงถึง 90% ส่วน generation ลูกหนูที่รอดชีวิต ก็เติบโตขึ้นมาโดยในสังคมที่วุ่นวายไม่ปกติ พวกมันไม่เคยได้เรียนรู้พฤติกรรมปกติของหนูที่ผ่าน ๆ มา มันจึงไม่สนใจการเข้าสังคม ไม่อยากผสมพันธุ์ เน้นหาความสุขให้ตัวเองด้วยการกินและทำความสะอาดขนไปวัน ๆ

จำนวนประชากรหนูมาถึงจุดพีคเมื่อถึงวันที่ 560 โดยมีจำนวนถึง 2,200 ตัว และค่อย ๆ ลดลงเรื่อย ๆ เพราะหนูจำนวนมากไม่สนใจที่จะผสมพันธ์ุอีกต่อไป พากันอพยพตัวเองไปยังพื้นที่ด้านบนของเมือง ส่วนหนูหัวรุนแรงก็รวมตัวกันเป็นกลุ่มแก๊งอันธพาลอยู่ด้านล่าง คอยยกพวกโจมตีแก๊งอื่น ๆ รวมถึงกินเป็นอาหาร จนท้ายที่สุดด้วยอัตราการเกิดใหม่ที่ต่ำสุดขั้ว อัตราการตายของทารกที่สูงลิ่ว ไปจนถึงเหตุการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นภายในเมือง ทำให้สุดท้ายหนูทั้งเมืองก็สูญพันธุ์ไปในที่สุด แม้ในช่วงนั้นจะมีอาหารและสิ่งอำนวยความสะดวกเพียงพอต่อหนูทุกตัวเหมือนเดิมก็ตาม

Calhoun เรียกปรากฎการณ์ที่พบจากการทดลองว่าเป็น ‘The Behavioral Sink’ หรือ การถดถอยของพฤติกรรมสิ่งมีชีวิต แม้จะมีทรัพยากรเหลือเฟือ แต่การบริหารจัดการที่ห่วยแตก และการปล่อยให้ทรัพยากรนั้นถูกควบคุมโดยพวกอันธพาลหัวรุนแรง เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับสังคมมนุษย์ทุกวันนี้เช่นกัน

แม้การขาดแคลนทรัพยากร เช่น อาหาร หรือ ที่อยู่อาศัย จะทำให้มนุษย์สูญพันธ์ุได้จริง แต่การมีทรัพยากรเพียงพอก็ทำให้มนุษย์สูญพันธุ์ได้เช่นกัน หากทรัพยากรเหล่านั้นถูกควบคุมและจัดการโดยกลุ่มคนที่ไร้ซึ่งความสามารถในการเป็นผู้นำที่ดี 

Appendix: 1 / 2 / 3