“วันจันทร์เฉา วันเสาร์ร่าเริง” รู้จัก Weekend Effect เมื่อสุดสัปดาห์ทำอารมณ์ในการทำงานแปรปรวน

คนทำงานประจำ 5 วันต่อสัปดาห์ มักรู้สึกฮึกเหิมในการทำงานในวันศุกร์มากกว่าวันอื่น เพราะวันถัดไป คือ เริ่มต้นวันหยุดสุดสัปดาห์ ซึ่งมักทำให้เรารู้สึกว่าทำงานอีกนิดเดียวก็จะได้พักผ่อนแล้ว!! หลายคนจึงเกิดแรงบันดาลใจอยากเคลียร์งานทั้งหมดให้จบในวันนี้กัน

อย่างไรก็ตาม วันหยุดสุดสัปดาห์จริง ๆ อาจมีแค่วันเสาร์ เพราะวันอาทิตย์อยู่ใกล้กับวันจันทร์ และเป็นเหมือนสัญญาณว่าวันหยุดกำลังจบลง มันจึงทำให้เราได้พักผ่อนน้อย พร้อมกับมีอาการแย่ ๆ ที่เรียกว่า Sunday Blues หรือ ภาวะประสาทกินในวันอาทิตย์ได้เหมือนกัน

หากชีวิตของใครกำลังอยู่ในวงจรนี้ อาจได้รับผลกระทบจาก Weekend Effect เสียแล้ว ซึ่งไม่ใช่เรื่องดีเลย เพราะมันอาจทำให้สุขภาพจิตของคุณเสื่อมเสียเร็วกว่าปกติ จากการที่คุณรู้สึกว่าต้องอดทนทำงานไปวัน ๆ เพื่อให้มีชีวิตรอดถึงสุดสัปดาห์ เราจึงอยากมาแนะนำวิธีการเอาชนะ Weekend Effect เพื่อปลดล็อคความสุขในทุกวัน

ทำไมสุดสัปดาห์ถึงเป็นเหมือนสวรรค์ของใครหลายคน

แต่ก่อนอื่นเลย เราอยากทำให้ทุกคนเข้าใจสาเหตุที่ทำให้ Weekend Effect เกิดขึ้นก่อน โดยเรามีงานวิจัยเรื่องนี้ในบริบทของการทำงานมาช่วยอธิบายให้ทุกคนฟัง

งานวิจัยที่ได้รับการตีพิมพ์ใน Journal of Social and Clinical Psychology (2010) ได้ติดตามชีวิตของผู้ใหญ่จำนวน 74 คน ที่มีอายุระหว่าง 18 – 62 ปี และแต่ละคนทำงานเป็นเวลากว่า 30 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ เพื่อดูว่าอารมณ์ในแต่ละวันของพวกเขาเป็นอย่างไร

ตลอดสามสัปดาห์ของการทดลอง ผู้เข้าร่วมการทดลองทุกคนจะถูกเรียกตัวทั้งเช้า กลางวัน เย็น เพื่อตอบแบบสอบถามเกี่ยวกับกิจกรรมที่พวกเขาได้ทำไปแล้วในวันนั้น ประเมินความรู้สึกของตัวเองผ่านสเกล 7 คะแนนด้วย และยังต้องระบุความผิดปกติทางกายอื่น ๆ ด้วย เช่น ไม่มีเรี่ยวแรง หรือ ปวดหัว เป็นต้น เมื่อจบช่วงการศึกษา นักวิจัยก็นำข้อมูลทั้งหมดไปวิเคราะห์และสรุปผลการทดลอง

ผลการวิจับพบว่า ทุกคนไม่ว่าจะเป็นผู้ชายหรือผู้หญิง โสดหรือไม่โสด เป็นคนทำงานหลายชั่วโมงหรือไม่ก็ตาม จะรู้สึกดีในวันหยุดสุดสัปดาห์มากกว่าวันทำงาน เพราะวันหยุดทำให้พวกเขารู้สึกมีอิสระในการทำเรื่องต่าง ๆ รวมถึงสามารถใช้เวลากับคนใกล้ชิด (เช่น เพื่อนสนิท หรือ คนในครอบครัว) ได้มากกว่าวันอื่น ๆ อีกด้วย วันหยุดสุดสัปดาห์จึงทำให้พวกเขารู้สึกดีได้มากกว่าวันปกติ

Weekend Effect ไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคน

อย่างไรก็ตาม Weekend Effect อาจไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคน โดยเฉพาะกับคนที่ชอบงานของตัวเอง พวกเขาอาจไม่มีความสุขมากขึ้นเลยเมื่อวันหยุดสุดสัปดาห์มาถึง

อ้างอิงจากงานวิจัยที่เผยแพร่โดย National Bureau of Economic Research (2015) ซึ่งได้ศึกษาข้อมูลของ Gallup/Healthways US Daily Poll ซึ่งได้สำรวจความรู้สึกของคนอเมริกันจำนวน 1,000 คนแบบสุ่มเป็นเวลายาวนานหลายปี โดยกลุ่มตัวอย่างต้องให้ข้อมูลว่าในช่วงวันก่อนหน้าการสำรวจมีความรู้สึกอย่างไรบ้าง และผู้สำรวจก็จะนำข้อมูลไปวิเคราะห์และสรุปผลการสำรวจ

งานวิจัยชิ้นนี้จะโฟกัสผู้เข้าร่วมการทดลองที่เป็นคนทำงาน และได้ตอบคำถามว่าที่ทำงานของตัวเอง “เปิดกว้างและน่าไว้วางใจหรือไม่” หรือ “หัวหน้ามักปฏิบัติตัวกับพวกเขาเหมือนบอสหรือพาร์ทเนอร์”

ผลการศึกษา พบว่า เมื่อเทียบกับคนที่ทำงานในสิ่งแวดล้อมที่แย่ คนที่อยู่ในที่ทำงานที่ดี (คนกลุ่มแรก) จะได้รับผลกระทบจาก Weekend Effect น้อยกว่า หรือ แทบจะไม่รู้สึกถึงมันเลย ในขณะที่คนทำงานในสถานที่ขาดความไว้เนื้อเชื่อใจ มีความเผด็จการ หรือ มีหัวหน้าที่เจ้ากี้เจ้าการ ดี (คนกลุ่มที่สอง) จะได้รับผลกระทบจาก Weekend Effect มากกว่าคนอีกกลุ่มหนึ่งถึง 3 เท่า

เพราะคนกลุ่มแรกมีความสุขเวลาทำงาน และยิ่งรู้สึกตื่นเต้นเมื่อเจอกับความท้าทาย อีกทั้งยังรู้สึกดีเวลาทำงานกับคนที่พวกเขาอยากทำงานด้วยอีก วันทำงานจึงทำให้พวกเขารู้สึกสนุกสนานได้มากกว่าการนอนดู Netflix อยู่ที่บ้านในวันหยุด แตกต่างกับคนกลุ่มที่สอง ซึ่งมักรู้สึกว่าวันหยุดสุดสัปดาห์เหมือนเป็นเหมือนสวรรค์สำหรับพวกเขา เพราะวันทำงานได้ทรมานพวกเขามากมายพอสมควร

ในภาพรวม งานวิจัยชิ้นนี้อาจชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของ Social Connection (สายสัมพันธ์ทางสังคม) ในช่วงที่เรากำลังทำงานหรือไม่ได้ทำงาน หากเราใช้เวลาอยู่กับเพื่อนหรือคนรู้ใจในแต่ละสัปดาห์น้อยเกินไป แถมยังทำงานในที่แย่ ๆ อีก เราอาจได้รับผลกระทบจาก Weekend Effect อย่างรุนแรง เราอาจมีช่วงเวลาแห่งความสุขแค่วันศุกร์เย็นถึงวันเสาร์ และมีช่วงเวลาเครียดจัดที่ยาวนานตั้งแต่วันอาทิตย์ลากยาวจนถึงวันศุกร์ตอนบ่าย

มีวิธีไหนบ้างที่จะทำให้เราหลุดพ้นจาก Weekend Effect

หากคุณเป็นคนระดับผู้บริหาร หรือ ผู้จัดการ การเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมการทำงานให้ทุกคนรู้สึกรู้สึกมีอิสระ มีสิทธิ์มีเสียง หรือ ใกล้ชิดสนิทสนมกันมากขึ้น ก็อาจเอาเอาชนะ Weekend effect ได้

แต่ถ้าคุณเป็นเพียงพนักงาน หรือ เป็นฟันเฟืองขนาดจิ๋วในองค์กร การเปลี่ยนแปลงอะไรที่ยิ่งใหญ่ขนาดนั้นคงเป็นเรื่องยากสำหรับคุณ เราขอแนะนำให้ลองทำวิธีง่าย ๆ เหล่านี้ ได้แก่ มองหาด้านดีของการทำงาน เปลี่ยนแปลงในสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได้ และใช้ชีวิตให้มีความเฮลตี้มากขึ้น

เพราะการสนใจแต่ด้านดีของการทำงาน (ไม่ว่าจะเป็น เรื่องใหญ่อย่างรายได้ที่สูง หรือ เรื่องเล็กอย่างการได้โต๊ะทำงานที่มีวิวดี) จะช่วยให้เราสนใจเรื่องเครียดน้อยลง และสามารถรักษาความสุขในการทำงานไว้ได้นาน

ส่วนการเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได้ (เช่น พักผ่อนระหว่างทำงานนานขึ้นเล็กน้อย ตกแต่งโต๊ะทำงานให้มีความชุบชูใจมากขึ้น หรือ พยายามตีสนิทกับเพื่อนร่วมงานมากขึ้น เป็นต้น) จะทำให้เรารู้สึกว่าตัวเองเปลี่ยนแปลงสิ่งที่เผชิญอยู่ได้ โดยไม่จำเป็นต้องกล้ำกลืนฝืนทนกับมัน เราจะรู้สึกควบคุมชีวิตตัวเองได้มากขึ้น และมีความสุขกับการทำงานมากขึ้นตามมา

ในขณะที่การสนใจปัจจัยพื้นฐาน (เช่น การพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม หรือ การกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เป็นต้น) จะช่วยให้เรามีร่างกายและจิตใจที่พร้อมต่อการทำงานมากขึ้น เราจะสามารถทำงานได้โดยที่ไม่รู้สึกง่วงนอน อ่อนล้า หรือ หมดแรง และมีกำลังใจในการทำงานยาวนานมากขึ้น

ทั้งหมดนี้ก็เป็นวิธีการรับมือกับ Weekend Effect ที่เราอยากแชร์ให้ทุกคนไปลองทำตามกัน ซึ่งเราหวังว่ามันจะช่วยให้ทุกคนสามารถเอนจอยกับงานและการใช้ชีวิตในแต่ละวันมากขึ้นกว่าเดิม

Appendix: 1 / 2 / 3