ALONE BUT ALRIGHT: หนุ่ม ๆ เริ่มต้นแยกและลดขยะได้ง่าย ๆ เพราะสิ่งแวดล้อมไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป

เวลาอยู่คนเดียวนาน ๆ เรามักจะทำอะไรตามใจตัวเองมากเสียจนลืมใส่ใจกับเรื่องยิบย่อยไปบ้าง ยิ่งหนุ่มโสดที่ไม่มีใครมาคอยชักชวนให้ลุกขึ้นมาทำนู่นนี่ ก็คงเคยชินกับชีวิตที่ Depend On ความพอใจของตัวเองเป็นหลัก

เราไม่ได้จะมาชวนให้หาคนรู้ใจมาละลายพฤติกรรมหนุ่มโสดแต่อย่างใด แต่เรามาชวนหนุ่ม ๆ หันมาตระหนักกับกระแสที่มาแรงแซงทางโค้งในปีนี้ อย่างเรื่องปัญหาขยะพลาสติก ที่ทั่วโลกต่างให้ความสนใจและขับเคลื่อนแคมเปญหลายอย่างเพื่อลดจำนวนขยะพลาสติกลง 

ฟังดูอาจจะเป็นเรื่องไกลตัว เพราะหนุ่มโสดอาจรู้สึกว่า ลำพังการใช้ชีวิตของตัวเองคนเดียวคงไม่ได้เพิ่มขยะพลาสติกอะไรนักหนา แต่อย่าลืมว่าคนละนิดคนละหน่อยสะสมมาก ๆ เข้า มันก็แทบจะหาที่ระบายไม่ทันอยู่แล้ว UNLOCKMEN อยากชวนหนุ่ม ๆ มาทำความเข้าใจเรื่องขยะที่ไม่ใช่แค่พลาสติก เพื่อเริ่มต้นแยกขยะเสียตั้งแต่วันนี้ รวมทั้งวิธีลดจำนวนขยะลง เพื่อให้โลกใบนี้ไม่ถูกปกคลุมไปด้วยถุงพลาสติกเสียก่อน

ทำความรู้จัก 4 ประเภทง่าย ๆ ของขยะ

อยากจะเริ่มต้นแยกขยะ ก็ต้องรู้ก่อนว่าควรจะแยกกี่ประเภท เอาอะไรไว้ด้วยกันได้บ้าง จริง ๆ ประเภทของขยะ แบ่งได้ตั้งแต่ง่าย ๆ ไปจนถึงละเอียดยิบ แต่สำหรับมือใหม่ เราขอแนะนำกันแบบเบสิกไปก่อน นั่นก็คือแยกตามสีของถังขยะที่เราเห็นกันได้ทั่วไป 4 สี มาดูกันว่าแต่ละสีนั้นเอาไว้ทิ้งขยะประเภทไหนบ้าง เวลาเราแยกแล้วเอาออกไปทิ้ง จะได้ไม่ยืนงงกันอยู่หน้าถังขยะ 

สีน้ำเงิน – ขยะทั่วไป

เหมือนจะเป็นตัวเลือกอันดับแรกเวลาไม่รู้จะยัดขยะลงประเภทไหน ทั่วไปนี่ทั่วไปแค่ไหนกันนะ ? ขยะทั่วไปคือขยะที่ไม่สามารถนำมารีไซเคิลได้ใหม่แล้ว และตัวขยะเองก็ไม่สามารถย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติในระยะเวลาอันสั้น อย่างพวกซองพลาสติกที่เป็นบรรจุภัณฑ์ (ไม่ใช่ถุงพลาสติก) เศษกระดาษที่รีไซเคิลไม่ได้ หรือขยะที่ไม่คุ้มค่าต่อการนำไปรีไซเคิล พวกนี้ก็จะถูกกำจัดด้วยการนำเข้าเตาเผาขยะหรือการฝังกลับนั่นเอง

สีเขียว – ขยะเปียก

ขยะเปียกในที่นี้ไม่ได้หมายถึงขยะที่เปียก ไม่ใช่ว่าเอาขวดน้ำเปียก ๆ ถุงเปียก ๆ มาทิ้งในถังนี้กันล่ะ ขยะเปียกที่ว่า มันคือขยะที่เน่าเสียได้ง่าย ย่อยสลายเองได้ตามธรรมชาติ อย่างพวกเศษอาหาร เศษใบไม้

จริง ๆ ขยะพวกนี้เอาไปต่อยอดทำอย่างอื่นได้อีกเยอะมาก แต่เดาว่าหนุ่ม ๆ คงไม่ได้มีเวลามากขนาดนั้น และเลเวลยังคงไม่ถึงขั้นนั้นด้วยเช่นกัน เอาเป็นว่าทำความรู้จักขยะประเภทนี้ให้เข้าใจแบบเคลียร์ ๆ กันก่อน

สีเหลือง – ขยะรีไซเคิล

ใด ๆ ที่รีไซเคิลได้ โยนมาทางนี้เลยครับ แก้ว พลาสติก กระดาษ (ที่ย่อยสลายง่าย) หลัก ๆ ที่เจอในชีวิตประจำวันคงมีประมาณนี้ และขยะประเภทนี้สำคัญมากเช่นกัน เพราะมันเป็นประเภทที่เอาไปรีไซเคิลได้ นั่นหมายความว่าจำนวนขยะที่ถูกนำไปกำจัดจริง ๆ จะน้อยลง แถมขยะประเภทนี้เป็นที่ต้องการมากเสียจนสามารถรวบรวมเอาไปขายได้ในราคาที่ไม่น่าเกลียดอีกด้วย (ก็ดีกว่าทิ้งไปเปล่า ๆ นี่นะ)

สีแดง – ขยะอันตราย

อะไรที่คิดว่าเป็นอันตรายกับสิ่งมีชีวิต นั่นก็เท่ากับว่าอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมเช่นกัน เพราะถ้าหากมันหลุดเข้าไปในแม่น้ำ ลำคลอง หรือสิ่งแวดล้อมทั่วไป อาจทำให้เกิดสารปนเปื้อนได้ เช่น พวกกระป๋องที่บรรจุสารเคมีอันตราย มีรูปกะโหลกไขว้ อย่างยาฆ่าหญ้า ยากำจัดแมลง และพวกขยะอิเล็กทรอนิกส์อย่าง ถ่านก้อน ชิ้นส่วนจากเครื่องใช้ไฟฟ้า สิ่งเหล่านี้ควรเก็บแยกไว้ให้มิดชิดที่สุด

(อ้างอิงจากกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข)

เราคงคุ้นเคยกับภาพถังขยะหลากสีสันสดใสที่เราเห็นตามที่สาธารณะ หรือแม้แต่ตามบ้านเรือนเอง แต่มีคนจำนวนไม่น้อยเลยที่ไม่เข้าใจว่าสีสันเหล่านั้น ไม่ได้มีเพื่อปรับทัศนียภาพให้สวยงามน่ามอง แต่มันมีไว้เพื่อแยกประเภทของขยะ ดังนั้น คนอีกจำนวนไม่น้อยอีกนั่นแหละ ที่ไม่เคยใส่ใจเรื่องการแยกขยะ แม้ว่าจะมีถังขยะแยกตามประเภทมาให้แล้วก็ตาม คงเพราะเราเคยชินกับความเชื่อเดิม ๆ ที่ว่า “แยกไปสุดท้ายก็กองรวมกัน” งั้นมาทำความเข้าใจกันก่อนดีกว่าว่าทำไมเราต้องแยกขยะเองกันตั้งแต่ต้นทางจากครัวเรือน ?

ลดจำนวนขยะที่ต้องทิ้งจริง ๆ 

พอเราแยกขยะตามประเภทแล้ว เราจะแยกขยะที่รีไซเคิลได้ออกมาจากประเภทอื่น จึงสามารถนำมันกลับมาใช้ใหม่เองเสียตั้งแต่ตอนนี้ ไม่ต้องรอให้ถึงโรงคัดแยกขยะด้วยซ้ำ เราเองก็จะลดจำนวนขยะและไม่ต้องเสียเงินเพิ่มอีกด้วย และขยะที่รีไซเคิลได้ มันมีมูลค่าในตัวมันเองมากพอให้นำไปขายได้ แม้จะมีชื่อว่าขยะก็ตาม หากใครที่สะดวกวิธีนี้เราเองก็ไม่ว่ากัน

ลดการใช้ทรัพยากรแบบสิ้นเปลือง

พอเราไม่ต้องทิ้งทุกอย่างรวมกันหมด เราก็สามารถนำขยะแต่ละประเภทมาทำให้เกิดประโยชน์สูงสุดก่อนที่จะถึงขั้นตอนสุดท้ายอย่างการเผาหรือฝังกลบได้ ส่วนนี้ช่วยสิ่งแวดล้อมในภาพรวมได้ดีมาก ๆ เพราะเมื่อทุกอย่างถูกใช้อย่างคุ้มค่าที่สุด บางอย่างถูกนำกลับมาใช้ใหม่จึงทำให้ลดการใช้ทรัพยากรจากธรรมชาติที่ใช้แล้วหมดไป

เริ่มต้นแยกขยะยังไง เมื่อไม่รู้อะไรมาก่อนเลย ?

อ่านมาถึงตรงนี้แล้วเกิดฮึกเหิม บางคนอาจเริ่มตระหนักกับเรื่องนี้ตั้งแต่ช่วงที่กระแสขยะพลาสติกบูมขึ้นมา จนเราได้เห็นภาพของสัตว์ต้องทรมานกับการกินขยะฝีมือมนุษย์เข้าไป บ้างก็ติดอยู่กับขยะจนร่างกายบาดเจ็บก็มี มันน่าสะเทือนใจตรงที่เราสร้างขยะเหล่านั้นขึ้นมา แต่ผลกระทบกลับไปเกิดกับสัตว์ที่ไม่รู้เรื่องราวอะไรด้วย 

เอาจริง ๆ เราเริ่มต้นเปลี่ยนแปลงเรื่องนี้ได้ง่ายมาก ๆ จากการแยกขยะที่เราไม่คิดจะทำกันมาก่อนนี่แหละ มาดูกันว่าถ้าจะต้องเริ่มทำเราควรเริ่มจากอะไรบ้าง ?

แยกขยะตามประเภทอย่างเคร่งครัด

อย่างที่เราบอกไปด้านบนว่าถังขยะบ้านเราเนี่ย ทำมารองรับขยะ 4 ประเภท คือ สีน้ำเงิน สำหรับขยะทั่วไป สีเขียว สำหรับขยะเปียก สีเหลือง สำหรับขยะรีไซเคิล และสีแดง สำหรับขยะอันตราย ไม่ใช่ว่าเราจะหอบขยะทุกอย่างไว้ในถังเดียวกันแล้วไปยืนแยกเอาหน้างาน จริง ๆ เราควรแยกตามประเภทนั้นกันตั้งแต่ในที่พักอาศัยของเราเอง เวลาที่เอาไปทิ้งจริง ๆ จะได้ประหยัดเวลาและเป็นวิธีที่ถูกต้องที่สุด

สมมติเหตุการณ์ให้ว่า ซื้อกับข้าวมาหนึ่งถุง เรามีขยะแน่นอนแล้วสามชิ้น ถุงพลาสติกร้อนใส่กับข้าว หนังยาง และถุงพลาสติกหิ้ว

กินข้าวอิ่มหนำสำราญ ถึงเวลาทิ้งเลยรวมทุกอย่างทิ้งด้วยกันหมด เพราะคิดว่ามันคือพลาสติกเหมือน ๆ กันนี่ ถ้าปกติทำแบบนั้น ลองเปลี่ยนมาใช้วิธีนี้กันดู แยกเศษอาหารไว้ในส่วนของขยะเปียกที่ต้องทิ้งวันต่อวัน ถุงร้อนให้ทิ้งในขยะทั่วไป หนังยางและถุงพลาสติกหิ้วเราสามารถเก็บไว้ใช้ในครั้งต่อไปได้

แต่ถ้าหากเคร่งมากกว่านั้นอีกเลเวล ต้องนำถุงร้อนมาล้างให้สะอาดและตากแห้งก่อนนำไปทิ้งด้วย มันเป็นวิธีที่ดีต่อสุขอนามัยเอามาก ๆ เพราะเราจะมีไม่ของเน่าเสียเลยแม้แต่นิดเดียว แต่ถ้ารู้สึกว่าวิธีนี้มันตึงเกินไปก็ลองแยกแบบเบสิกกันก่อน

ขยะเน่าเสียควรทิ้งวันต่อวัน

อะไรที่เน่าเสียได้อย่างเศษอาหาร เศษใบไม้ ควรแยกไว้อย่างชัดเจนและแน่นหนา เพราะว่าขยะประเภทนี้มันเน่าเสียได้ง่ายมาก อาจทำให้ส่งกลิ่นรบกวนภายในที่พักของเราเอง และขยะประเภทนี้ควรเป็นขยะที่ต้องทิ้งทุกวัน ไม่ว่ามันจะมีมากมีน้อยแค่ไหนก็ตาม เพราะเราคงไม่อยากดองเอาของเน่าไว้ในห้องตัวเองเพื่อรอเวลาทิ้งกันหรอกนะ

ลดจำนวนขยะพลาสติกกันตั้งแต่ตอนนี้

ไม่ใช่แค่เพราะกระแสที่มันเพิ่งมาบูม เราเองก็น่าจะรู้สึกได้ว่าการออกไปซื้อของร้านสะดวกซื้อ หรือซื้อของกินของใช้ตามปกติเพียงหนึ่งครั้ง เรากลับมาพร้อมขยะพลาสติกมากมายขนาดไหน ไม่ใช่แค่ถุงพลาสติกเท่านั้น เรากำลังพูดถึงขยะพลาสติกโดยรวมทั้งหมด ตั้งแต่ถุง กล่อง หลอด ซอง ช้อนส้อมพลาสติก ที่ล้วนแล้วแต่จะเป็นขยะทั้งสิ้น

เราจะลดจำนวนของพวกนี้ได้ยังไง เมื่อเรายังต้องรับมันมาอยู่ทุกวัน ? คำตอบคือใช้ภาชนะส่วนตัวเมื่อซื้อของกินและเครื่องดื่ม หรือภาชนะที่ย่อยสลายได้ กล่องข้าวและช้อนส้อมสำหรับมื้อเที่ยง แก้วส่วนตัวสำหรับเครื่องดื่มแก้วโปรดประจำวัน รวมไปถึงหลอด ที่ตอนนี้มีหลายประเภทให้เลือกใช้ ตั้งแต่สเตนเลส ซิลิโคน ไปจนถึงวัสดุที่ย่อยสลายได้อย่างกระดาษ

รวมถึงการใช้ถุงผ้าเพื่อลดจำนวนถุงพลาสติกอีกด้วย เตรียมถุงผ้าเอาไว้ให้เพียงพอเมื่อวางแผนจะไปซื้อของ แต่ถ้าหากในกรณีที่ไม่ได้เตรียมตัว ไม่ได้มีถุงผ้าติดตัวอยู่ตลอดเวลา เราควรเก็บถุงพลาสติกเอาไว้ใช้ซ้ำอีกครั้ง เพื่อไม่ให้มันกลายเป็นขยะไปเปล่า ๆ ทั้งที่เราสามารถนำมันมาใช้ให้เกิดประโยชน์ก่อนได้

ปัญหาจากสิ่งแวดล้อมกระชับพื้นที่เข้ามาใกล้ตัวพวกเรามากขึ้นทุกที เรื่องเหล่านี้จึงไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป หากเรายังอยากอยู่ร่วมกับธรรมชาติแบบเป็นมิตร เราก็ควรรับผิดชอบต่อสิ่งที่เราทำกันตั้งแต่เรื่องง่าย ๆ อย่างขยะที่เราถือในทุกวันนี้