รักควรมีสองคนเท่านั้น? รู้จัก ‘POLYAMORY’ความสัมพันธ์ที่เชื่อว่ารักอาจมี 3 4 หรือ 5 ก็ได้

“ความรักต้องมี 2 คนเท่านั้น”ถามหนุ่ม ๆ (และไม่ว่าเพศไหน) 100 คน ก็เชื่อว่าร้อยทั้งร้อยคนนั้นเห็นด้วยกับประโยคนี้แบบปราศจากข้อกังขาทั้งนั้น เพราะขึ้นชื่อว่าความรักความสัมพันธ์ หัวเด็ดตีนขาดก็ต้องรักเดียวใจเดียวสิวะ! เพราะเมื่อไรที่รักงอกจากสอง เป็นสาม เป็นสี่ เป็นห้า ก็เห็นจบไม่สวยสักราย แต่ถ้าเรากำลังจะบอกคุณว่าความรัก ความสัมพันธ์มันอาจไม่ต้องมี 2 คนก็ได้ คุณจะว่ายังไง?

อย่าเพิ่งหัวร้อน อย่าเพิ่งเปิดปากพร้อมปะทะคารม UNLOCKMEN ชวนคุณมาเปิดใจทำความรู้จัก POLYAMORY ความรักความสัมพันธ์ที่ว่ากันว่าเข้าใจธรรมชาติของความรักอันมหาศาล และเหมาะกับคนที่มองว่ารักไม่จำเป็นต้องมีแค่ 2 แต่อาจ 3 4 5 หรือจะ 20 ก็ได้ (ถ้าทุกฝ่ายโอเค)

POLYAMORY ไม่ได้แปลว่ามั่ว (และไม่ใช่ความสัมพันธ์แบบเปิด)

Credit: The Dreamers (2003)

สิ่งแรกที่ต้องทำความเข้าใจเรื่อง POLYAMORY คือนี่ไม่ใช่การรักไปทั่ว หรืออยากเสพซ่านกับใครก็ได้ ดังนั้นใครที่คิดว่าจู่ ๆ จะเดินไปบอกกับคนที่เรารักว่าคุณแฟนครับ ผมเป็น POLYAMORY ดังนั้นผมจะรักใครก็ได้ นอนกับใครก็ได้ จะไปซาบซ่านเสียวสยิวรัว ๆ ทั่วถึงทั้งโลก แบบนี้ไม่ได้!

แต่ POLYAMORY คือความสัมพันธ์ที่มีข้อตกลง มีคอมมิตเมนต์ต่อกัน พูดง่าย ๆ ว่าเหมือนที่คนสองคนรักกันนั่นแหละ แต่เปลี่ยนจำนวนจากสอง เป็นจำนวนเท่าไรก็ได้ที่ทุกคนในความสัมพันธ์ตกลงร่วมกัน ดังนั้น POLYAMORY จึงไม่ใช่การรักไปทั่ว หรือฟรีเซ็กซ์ตามใจปรารถนาประหนึ่งว่าโสด หรือรักใครก็ได้ แต่เป็นการคบกันแบบหนึ่ง เพียงแค่การคบกันของคนที่เชื่อใน POLYAMORY นั้นมองว่ามันไม่จำเป็นต้องมีแค่สองก็ได้นี่!

“ทุกคนต้องโอเคหมด” เหตุผลที่ POLYAMORY ไม่ใช่การนอกใจ

Credit: The Dreamers (2003)

อ้าว แล้วแบบนี้มันต่างจากการนอกใจ การมีชู้ หรือคบซ้อนยังไง? เชื่อว่าหลายคนกำลังกุมขมับพร้อมอุทานว่านี่แม่งอะไรกันครับเนี่ย ก่อนอื่นเราต้องเข้าใจก่อนว่าการนอกใจ (Cheating) คือการที่เราไปมีความสัมพันธ์กับคนอื่นโดยโกหก ปิดบัง และไม่ซื่อตรงต่อคู่ของเรา

บนโลกนี้มีคนที่เชื่อว่าเกิดมาเราต้องรักและคบคนแค่คนเดียวอยู่ ขณะเดียวกันก็มีคนที่เชื่อว่าความรักของฉันมหาศาลเกินกว่าจะมอบให้คนเดียว POLYAMORY จึงเป็นการนำพาคนที่เชื่อในความรักมหาศาลเหล่านี้มาเจอกัน

แต่ไม่ใช่แค่คิดตรงกัน ชอบกัน ก็คบกันหลาย ๆ คนเท่านั้น แต่เป็นการสัมพันธ์กันบนเงื่อนไขที่ว่าถ้าจะคบกันสาม สี่ ห้า คน ทั้งหมดทุกคนในความสัมพันธ์นี้ต้อง “ยินยอมพร้อมใจ” (Consent) ทุกคนควรต้องรับรู้และโอเคกับการมีอยู่ของทุก ๆ คน มีการตกลงกันเป็นเรื่องเป็นราว (ก็เหมือนเวลาคนสองคนจะคบกันนั่นแหละ แต่เพิ่มจำนวนเข้าไป)

POLYAMORY จึงไม่ใช่การนอกใจ ไม่ใช่อยู่ ๆ ใครอยากจะเชื่อแบบนี้แล้วเอาไปอ้าง แต่เป็นลักษณะความสัมพันธ์รูปแบบหนึ่งที่ต้องการการจัดการ ไม่แพ้การคบกันสองคน แต่ที่มากกว่าคือเชื่อใจกันและกันมากพอที่จะแบ่งปันความรักความสัมพันธ์นี้ร่วมกัน

อย่างไรก็ตามความยินยอมพร้อมใจนี้เป็นเรื่องละเอียดอ่อน ทุก ๆ คนในความสัมพันธ์ต้องหมั่นสำรวจและทบทวนตัวเองอยู่เสมอว่าเรากำลังเลือกอยู่บนพื้นฐานของอำนาจที่เท่ากันจริงไหม เราชอบและโอเคกับสิ่งนี้ เพราะเราต้องการจริง ๆ หรือเรากลัวอีกคนไม่รัก? หรือเรามีบางอย่าง (เงิน การข่มขู่ หน้าที่การงาน ฯลฯ)ที่บังคับให้จำยอมหรือไม่?

ยิ่งมากรัก ยิ่งต้องรับผิดชอบ

Credit: The Dreamers (2003)

มาถึงตรงนี้เชื่อว่าหลายคนคงพอเห็นภาพมากขึ้นว่ามันไม่ใช่สวนสวรรค์แห่งความรักและความโหยหาที่เราจะกระโจนลงไปอย่างสนุก ๆ ไม่ผูกมัดจนชุ่มฉ่ำอย่างไรก็ได้ แต่ถ้าทบทวนดี ๆ จะพอเห็นภาพว่า POLYAMORY อาจต้องการการจัดการ และความเข้าใจยิ่งกว่าการคบกันสองคนเสียอีก

ลองนึกภาพแบบเรื่องง่าย ๆ ว่าปกตินัดแฟนดูหนังสักเรื่องสองคน กว่าเวลาจะตรงกัน หนังที่อยากดูตรงกัน หรือดูโรงไหนดีก็วุ่นวายพอตัวแล้ว แต่ถ้านัดสามหรือสี่คนจะวุ่นวายแค่ไหน?

เพราะฉะนั้นที่หลายคนมองว่า POLYAMORY มีแต่ด้านเสรี เปิดเผย หวือหวา ฯลฯ อาจต้องคิดดูใหม่ ยิ่งถ้าเป็นความสัมพันธ์ที่ตกลงจะย้ายมาอยู่ด้วยกัน POLYAMORY จึงยิ่งเป็นความสัมพันธ์ที่วางอยู่บนพื้นฐานการจัดการ การสื่อสาร และความรับผิดชอบต่อกันที่ต้องอาศัยการตัดสินใจ และความเห็นทุกคนมากขึ้นไปอีก

ความสัมพันธ์คือการเรียนรู้ และ POLYAMORY ไม่ได้เหมาะกับทุกคน

ถ้าการรักเดียวใจเดียว คบทีละคนไม่ได้เหมาะ กับทุกคนบนโลก POLYAMORY ก็ไม่ได้เหมาะกับทุกคนเช่นกัน ดังนั้นมันจึงไม่ได้มีความสัมพันธ์แบบไหนดีกว่าหรือแย่กว่า (ตราบที่ไม่ละเมิดและทำร้ายใคร) เพราะสิ่งสำคัญที่สุดของทุกรูปแบบความสัมพันธ์คือการยินยอมพร้อมใจจากทุกคนในความสัมพันธ์ จะรักสองคนหรือกี่คนก็ไม่มีความหมายถ้าความสัมพันธ์นั้นตั้งอยู่บนการไม่สื่อสาร พูดคุย และทำอะไรลับหลังกันให้ต้องเจ็บปวด

และเพราะเราคือมนุษย์ที่เติบโตและเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ความสัมพันธ์ก็เป็นอีกเรื่องในชีวิตที่ผู้ชายอย่างเราต้องเรียนรู้ POLYAMORY ก็เป็นอีกหนึ่งในรูปแบบความสัมพันธ์อันหลากหลายของมนุษย์ที่เราอาจชอบหรือไม่ชอบก็ได้ แต่เรียนรู้ไว้เพื่อใจกว้าง เพื่อเข้าใจ เพื่อไม่ตัดสินใครง่าย ๆ ก็ดีเกินพอแล้ว