มันยุกยิกอยู่ที่หัว! ไขข้อข้องใจ ความคันมาจากไหน ทำไมคนเราถึงเกาหัวเวลาครุ่นคิด

เวลาดูหนังหรือซีรี่ส์สืบสวนสอบสวน เรามักจะเห็นว่าการจับผิดคนทางภาษากายมันทำได้จริง จากการสังเกตเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เราแสดงออกมาอย่างไม่รู้ตัว เช่น จังหวะการกระพริบตา หลบตา การกอดอก เม้มปาก และอีกสารพัดอย่างที่เราเผลอทำออกมาในเวลาที่เราตื่นเต้น หวาดกลัว หรือกำลังโกหก

นอกจากความรู้สึกเหล่านั้นที่ผลักดันให้เราทำอะไรแปลก ๆ ไม่เป็นตัวเองออกมาแล้ว “ความสงสัย” ก็เป็นอีกอาการที่มักจะทำให้เราเผลอ “เกาหัว” ขึ้นมาอย่างไม่มีเหตุผล จนเหมือนการเกาหัวเป็น Symbol ของความครุ่นคิด สงสัย ไปแล้ว โดยเฉพาะในละครทีวี ภาพยนตร์ ที่มักจะใส่อวัจนภาษาเข้าไปเพื่อแทนที่ไดอะล็อกที่ไม่จำเป็น UNLOCKMEN จะพามาหาคำตอบ ว่าทำไมความคันมันถึงมาเยือนเราเมื่อกำลังใช้สมองครุ่นคิดอะไรบางอย่างแบบอัตโนมัติ

เกาทำไม ทำไมต้องเกา ?

Matthew Alice คอลัมนิสต์ของ San Diego Reader ได้อธิบายเรื่องนี้ไว้ว่า “คำอธิบายยอดฮิตของการเกาหัวเวลาสงสัยเนี่ย มันเป็นอาการปกติเวลามนุษย์ถูกความหงุดหงิดคุกคาม ซึ่งตรงกับธรรมชาติของเราเมื่อครั้งบรรพบุรุษ ที่มักจะขว้างก้อนหินเมื่ออะไรไม่ได้ดั่งใจ”

Alice พยายามหาเหตุผลทางมานุษยวิทยามาอธิบายเรื่องนี้ “เมื่อเราต้องสู้กับปัญหาสุดยุ่งเหยิง จากประสบการณ์ของคนเรา พอเจอกับเรื่องชวนปวดหัวแบบนี้แล้ว บางคนอาจจะหงุดหงิด โมโห และยกมือขึ้นก่อนที่เราจะรู้ตัวซะอีก ช้าก่อน นั่นมันในสมัยเรายังเป็นมนุษย์ถ้ำ ในยุคนี้เราจะไปเกรี้ยวกร้าวใส่คนที่มาตั้งคำถามชวนสงสัยไม่ได้ เราเลยมีพฤติกรรมอย่างอื่นมาแทนที่อย่างการเกาหัว เกาคาง หรือคอแทนนั่นเอง” ถือว่าเป็นการให้เหตุผลที่น่าสนใจ สำหรับการแสดงออกเป็นพฤติกรรมก้าวร้าวของมนุษย์

อย่างเมื่อปี 2009 บทความใน Psychology Today เขียนโดย Joe Navarro ผู้เคยทำงานเป็นข่าวกรองของ FBI มาก่อน ได้ระบุไว้ว่า “เวลาเราตกอยู่ในความเครียด สมองจะสั่งให้มือมาแตะอะไรนิด ๆ หน่อย ๆ ในร่างกายเสมอ ไม่ว่าจะเป็นกระดิกนิ้ว ถูหน้าผาก เกาปาก กุมขมับ พฤติกรรมเหล่านี้มันช่วยบรรเทาความรู้สึกด้านลบของเราได้ ไม่ว่าจะเป็นความกลัว ความเครียด”

ความคันไม่มีอยู่จริง

อธิบายง่าย ๆ ให้ฟัง คือเวลาร่างกายมนุษย์เผชิญกับความเครียดเนี่ย ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์โกรธ สงสัย หงุดหงิดกับปัญหาที่แก้ไม่ตก มันล้วนเป็นความรู้สึกด้านลบ และถ้ามันมีมากเกินไป สมองจะสั่งให้เราระบายมันออกมาสักทางเป็นภาษากาย เราจึงมีพฤติกรรมแปลก ๆ เวลาใช้สมองครุ่นคิด

สมัยเป็นมนุษย์ถ้ำ เราก็จะปาหิน ตีอกชกตัว คำราม แต่พอเราวิวัฒนาการขึ้นมาเป็นมนุษย์ในสังคมที่ถูกหล่อหลอมด้วย จารีต วัตนธรรม และบรรทัดฐานอื่น ๆ ของสังคมแล้ว เราจะไปทำแบบนั้นไม่ได้แล้ว มันเลยออกมาเป็นภาษากายที่ออกจะซอฟต์กว่าแต่ก่อนมากเสียหน่อย อย่างการเกาหัว คาง คอ ซึ่งยังคงคอนเส็ปต์เดิมตั้งแต่สมัยอยู่ในถ้ำ ที่ต้องยกแขนขึ้นฟ้า หรือเอาไปทำอะไรสักอย่างให้มันหายหงุดหงิด และความคันไม่มีอยู่จริง มันเป็นอาการหลอก ๆ เหมือนเวลาเรากินเม็ดแป้งแล้วหายดี หรือเด็กนอนดูดจุกนมพลาสติกแล้วหลับนั่นแหละ

ร่างกายมนุษย์เป็นสิ่งที่ซับซ้อนและมหัศจรรย์ ลองสังเกตภาษากายของคนรอบข้างดู เราอาจจะพบเรื่องสนุกในทุกครั้งที่ออกไปพบเจอผู้คนเลยก็ได้

SOURCE