ขี้เกียจออกกำลังกายไม่กี่สัปดาห์ ก็ทำให้ความฟิตในร่างกายลดฮวบหายไปอย่างรวดเร็ว

ไม่ต้องบอก พวกเราก็รู้ถึงประโยชน์และคุณค่าของการออกกำลังกายอย่างลึกซึ้งขึ้นใจ แต่ชีวิตบางทีก็เลือกไม่ได้ แม้จะอยากออกกำลังกายแค่ไหน แต่งานหนัก รถติด ฝนตก จนไม่เหลือความอยากออกกำลังกายอีกเลย อยากจะพักผ่อนนิ่ง ๆ กินไก่ กินเบียร์ ดูทีวีให้จิตใจและร่างกายหายเหนื่อย

สิ่งที่เราอยากบอกคือ “อย่าทิ้งช่วงห่างหายจากการออกกำลังกายนานเกินไป เพราะสุขภาพดี ๆ ความฟิตที่คุณสั่งสมมา จะมลายหายไปได้ภายในไม่กี่สัปดาห์” และนี่คือ timeline ที่เราสรุปให้เข้าใจง่าย ๆ ว่า VO2 Max ในร่างกายจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้าง เมื่อเราหยุดออกกำลังกายอย่างสิ้นเชิง

*VO2 Max คือค่าปริมาณออกซิเจนที่ร่างกายสามารถนำไปใช้เปลี่ยนเป็นพลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตัวเลขยิ่งมาก หมายความว่าร่างกายยิ่งฟิตนั่นเอง

1 week

แค่สัปดาห์แรกที่หยุดออกกำลังกาย ก็ทำให้ค่า VO2 Max ในร่างกายลดลงไปได้ถึง 5% ถ้าเคยใช้เวลาวิ่งรอบสวนลุมพินี 1 รอบ ใช้เวลา 20 นาทีสบาย ๆ อาจจะเหนื่อยมากกว่าเดิม แถมใช้เวลามากกว่าเดิมอีกด้วย และยังมีงานวิจัยว่ามีผลกับการทำงานของสมอง ด้วยการดูผล MRIs scan พบเลือดไหวเวียนไปส่วน hippocampus ลดลง ซึ่งเป็นส่วนที่เกี่ยวกับความจำและอารมณ์ เป็นเหตุผลว่าคนที่ออกกำลังกายบ่อย ๆ จึงรู้สึกงุ่นง่านเมื่อไม่ได้ใช้พลังนั่นเอง

2 – 3 weeks

สัปดาห์แรกอาจจะไม่เห็นผล แต่ถ้าปล่อยร่างกายไปถึง 2 – 3 สัปดาห์ จะพบความแตกต่างอย่างชัดเจน จากเดิมที่เคยวิ่งได้หลายรอบสวนลุมพินี ปั่นจักรยานได้ 3 รอบสนามเขียว ก็ทำไม่ได้ครบจำนวน และใช้เวลาเพิ่มขึ้นเยอะมาก Dr. Farah Hameed, ผู้เชี่ยวชาญด้านวิทยาศาสตร์การกีฬา บอกว่ามันเป็นผลจากการที่ VO2 Max ลดลงไปอีกประมาณ 12% กล้ามเนื้อเริ่มอ่อนแรงและมีขนาดเล็กลง ในขณะที่ไขมันเริ่มเข้ามาแทนที่

1 – 2 months +

ช่วงเวลาตั้งแต่ 1 เดือนเป็นต้นไป ร่างกายจะเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงอย่างเห็นได้ชัด กล้ามเนื้อจะเริ่มหายไป สวนทางกับพุงที่เริ่มก่อตัวขึ้นพร้อมน้ำหนักตัว รอบเอว ความแข็งแรงและความฟิตลดลงตาม VO2 Max ที่หายไปถึง 26%

ในช่วงเดือนแรกที่หยุดออกกำลังกาย อาจจะชะล่าใจว่าความแข็งแรงยังอยู่ แต่ความอึดจะหายไป ขึ้นบันไดได้ แต่ค่อนข้างเหนื่อย แต่ถ้าปล่อยให้ร่างกายนิ่งถึง 2 เดือน แม้แต่นักกีฬามืออาชีพก็ยากจะฟื้นฟูกลับมาได้โดยเร็ว ต้องเริ่มสร้างพื้นฐานกันใหม่ แค่คิดจะออกกำลังกายก็เหนื่อยจนไม่อยากขยับตัว

ถึงจุดนี้หลายคนน่าจะสงสัย คิดว่า เอ๊ะ นี่คุณเป็นหมอดูหรือยังไง ทำไมรู้ว่านิสัยเราเป็นอย่างดี ที่จริงแล้วมันคือพฤติกรรมที่เกิดจากร่างกาย และมีผลทางวิทยาศาสตร์กำกับไว้ชัดเจนอยู่แล้วนั่นเอง ในชีวิตประจำวันอันยุ่งเหยิงที่เหนื่อยมากพอแล้วของคนทำงาน ทำให้หลายคนห่างหายจากการออกกำลังกายไปอย่างช่วยไม่ได้ ในตอนแรกอาจจะโทษว่าเพราะงานยุ่งจนห่างสนาม แต่พอหายไปได้สัก 2 เดือน ก็ยากที่จะลากตัวเองให้กลับไปออกกำลังกายอีกครั้ง หันไปกินเบียร์กันทุกคนนี่แหละครับ