กระแสเวลาของโลกมีความแปลกประหลาดน่าสนใจอยู่อย่างหนึ่งคือ มันมักจะเดินทวนเข็มเวลาไปสู่รูปแบบเดิม ๆ แต่เป็นมุมมองใหม่ ๆ อยู่เสมอ อย่างเช่นความนิยมของเสื้อฮาวาย, หมวกเบสบอล ฯลฯ ที่ต่อให้ผ่านมาแล้วกี่สิบปีก็ยังกลับมาฮิตติดลมได้อีกครั้งแบบไม่น่าเชื่อ และกระแสทวนเวลาไม่ใช่กับแค่แฟชั่นเท่านั้น แต่กับวงการถ่ายภาพก็เช่นเดียวกัน UNLOCKMEN จะพูดถึงนวัตกรรมเก่าเก็บของการถ่ายภาพที่ความจริงมันควรจะเลือนหายไปได้แล้ว แต่มันกลับฟื้นคืนตื่นกลับมาให้เหล่าช่างภาพรุ่นใหม่ใช้มันอีกครั้ง แล้วอะไรคือเสน่ห์และความน่าสนใจของเลนส์มือหมุน มาลองดูกันครับ เลนส์มือหมุนเป็นคำเรียกติดปากช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เนื่องจากการการใช้งานที่จะต้องเอามือหมุนหาโฟกัสตำแหน่งด้วยตัวเอง ไป ๆ มา ๆ เลยกลายเป็นคำเรียกแทนไปโดยปริยาย ชื่อเต็มแบบเป็นทางการคือ เลนส์แมนนวลโฟกัส ( Manual Focus Lens) เป็นเลนส์ที่ถูกผลิตมาในช่วงนวัตกรรมถ่ายภาพยุคแรก ๆ ก่อนที่โลกจะมีระบบออโต้โฟกัสเกิดขึ้น และทุกคนไม่ว่าจะเป็นตากล้องมือใหม่หรือมือเก่า ล้วนแต่มีคำถามอยู่ในใจเสมอว่า “เลนส์มือหมุน” มันดี มันเจ๋งยังไง ทำไมคนบางกลุ่มยังคงเล่นและติดอยู่ในเสน่ห์ของมัน สวนทางกับทุกวันนี้ที่เทคโนโลยีก้าวหน้าไปไกลและเลนส์ไฟฟ้าที่กินขาดทุกฟังก์ชั่นการใช้งานในตอนนี้ เราลองยก 4 ข้อหลักน่าสนใจ ว่าอะไรคือเสน่ห์น่าค้นหาที่ทำให้เลนส์มือหมุนเป็นที่นิยมสวนทางกับโลกปัจจุบันตอนนี้ 1. ไม่มีสูตรสำเร็จ ผมว่าบางครั้งคนเราต้องการอาหารที่ได้รับการปรุงแต่งความอร่อยในแบบที่เราชอบมากกว่าอาหารสูตรสำเร็จตายตัวแบบมาม่าที่ให้ความรู้สึกน่าเบื่อและจำเจ การถ่ายภาพก็เช่นเดียวกัน ช่างภาพหลาย ๆ คน หันไปปรุงแต่งรสชาติของภาพตัวเอง และเลนส์มือหมุนก็เป็นสิ่งที่ตอบโจทย์การปรุงแต่งได้ดีที่สุด 2. อารมณ์ของภาพ
“ผมว่างานคราฟต์คนชอบเยอะ แต่หาคนที่อยู่กับมันได้จริง ๆ ยาก” นี่คือประโยคจากปาก เต้-ธวัชชัย พัฒนาภรณ์ ที่วิ่งวนซ้ำ ๆ อยู่ในหัวเรา เขาคือเจ้าของ Patani Studio สตูดิโออัดและล้างภาพถ่ายฟิล์มที่ยังทำงานแบบแอนะล็อกทุกขั้นตอน ด้วยเหตุผลว่านี่คือส่วนหนึ่งของการเรียนรู้ และทำมันในฐานะงานคราฟต์ที่ทดลองได้ไม่รู้จบ แต่ในวันที่ดิจิทัลกำลังพาเราหมุนวนไปในกระแสซึ่งรุดหน้าไปเรื่อย ๆ การถ่ายภาพแบบแอนะล็อก และการล้างอัดภาพในฐานะงานศิลปะชิ้นหนึ่งจะยังท้าทายกระแสอยู่ได้อย่างไร คำตอบอยู่ไม่ไกล ในสตูดิโอขนาดกะทัดรัดที่ UNLOCKMEN พาคุณมานั่งฟังคำตอบจาก เต้-ธวัชชัย พัฒนาภรณ์ ตรงนี้แล้ว UNLOCKMEN: ความรู้สึกของเรามันแตกต่างกันอย่างไรเวลาเราใช้กล้องดิจิทัลถ่ายกับกล้องแบบแอนะล็อกถ่าย สำหรับผมภาพที่เห็นตอนถ่าย กับ ภาพที่สำเร็จบนปรินท์จะเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เพราะว่าช่างภาพเวลาถ่ายภาพมันต้องคิดแล้วว่าตอนจบ จะจบยังไง นึกออกไหมฮะ อย่างเวลาถ่ายดิจิทัล เขาเห็นจอข้างหลังรีวิว โอเค เขาก็จะรู้ว่าไปทำต่อ เผื่ออันเดอร์ เผื่อโอเวอร์ แต่รู้ในหัวแล้วว่าระบบจะทำยังไงต่อ ฟิล์มก็เหมือนกัน ต่อให้ไม่เห็น เพราะมันดูไม่ได้เลย แต่เราก็จะรู้ว่า โอเค มันจบได้ประมาณไหน รู้ว่าความสามารถในการทำงานเป็นยังไง UNLOCKMEN: อะไรคือสิ่งที่กระบวนการดิจิทัลทดแทนฟิล์มไม่ได้แน่ ๆ ถ้าเป็นผมเอง ผมจะถ่ายฟิล์มขาวดำเยอะกว่า มันต้องจบที่การปรินท์รูปในห้องมืด ส่วนอย่างอื่นก็เป็นกระบวนการที่เข้ามาช่วย เช่น การสแกนเพื่อให้เห็นว่ารูปที่ถ่ายมาแล้วมันจะเป็นยังไง