เปิดประวัติเชื้อร้าย zombie มาจากไหนสู่หนังภาพยนตร์ที่ทำให้คนติดกันทั้งโลก

เนื่องจากเดือนนี้เป็นเดือนที่มีวันฮาโลวีน ทีมงานจึงอยากสร้างบรรยากาศนำเรื่องราวผีๆ มาฝากกันตลอดทั้งเดือน โดยเราจะเริ่มจากบทความนี้เป็นเรื่องแรกเพื่อเป็นการปูทางก่อนไปถึงวันฮาโลวีน สำหรับ Topic แรก ที่เราจะหยิบมาพูดถึงคือเรื่องราวของ ผีดิบซอมบี้ เพราะตอนนี้ไม่มีผีใด ที่จะได้รับความนิยมนำกลับมาเล่า ซ้ำไปซ้ำมา จนแทบจะไม่รู้ด้วยว่าต้นกำเนิดจริงๆ ของซอมบี้เป็นเช่นไร

ซอมบี้ เป็นผีที่ไม่ได้มีตำนานเก่าแก่เหมือนกับผีอื่นๆ เพราะมันเพิ่งจะเกิดขึ้นเมื่อช่วงประมาณร้อยปีที่ผ่านมานี้เอง เราอาจจะเข้าใจว่าซอมบี้เป็นเรื่องแต่งขึ้นมาจากชาวตะวันตก แต่จริงๆ แล้วต้นกำเนิดของศพคืนชีพฟอนเฟะเหล่านี้ มีมาจากประเทศเฮติ ที่อยู่ในหมู่เกาะอินดีสตะวันตก ทวีปอเมริกาเหนือ ชาวเฮติสืบเชื้อสายมาจากทาสผิวสีชาวแอฟริกัน ที่ถูกนักค้าทาสชาวฝรั่งเศสพามาจากแอฟริกา เพื่อมาใช้แรงงานในไร่อ้อย พวกเขาจึงมีลัทธิความเชื่อแปลกๆ ที่ฝังลึกในหมู่ชาวเฮติ นั่นคือความเชื่อเรื่องลัทธิวูดู ไสยศาสตร์ เวทมนต์ดำ

ชนชาวเฮติข้ึนชื่อเรื่องความยากจน แล้วก็มีโรคระบาดเกิดขึ้นบ่อยครั้ง เนื่องจากสุขอนามัยไม่ดีพอในการดำรงชีวิต จึงทำให้มีตัวเลขคนตายเกิดขึ้นเป็นจำนวนมากตลอดเวลา และด้วยสาเหตุนี้เอง จึงเกิดเป็นตำนานของซอมบี้ เพราะเมื่อมีคนตายจำนวนมาก ลัทธิวูดูที่มีความเชื่อเกี่ยวกับไสยศาสตร์ได้แอบขโมยศพเพื่อใช้ทำประกอบกิจกรรมเสกเวทมนต์ดำ คุณไสยสารพัด

ซอมบี้แห่งเฮติในทางไสยศาสตร์ ตามความเชื่อของชาวเฮติ  (โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน)

ชาวเฮติเชื่อว่า ซอมบี้ เป็นศพที่เดินได้ เป็นร่างไร้วิญญาณที่ถูกปลุกให้ฟื้นคืนชีพด้วยอำนาจเวทมนตร์ของนักบวชในลัทธิวูดู ลักษณะการเดินของซอมบี้จะดูคล้ายหุ่นยนต์ที่ไร้วิญญาณ ปราศจากแววตา และจะทำตามคำสั่งของหมอผีที่ปลุกพวกมันขึ้นมาเท่านั้น

ซอมบี้ในภาษาพื้นเมืองไฮติ มีชื่อเรียกกันอีกชื่อหนึ่งว่า โบโกร์ (Bokor)  เป็นทาสของหมอผี หรือผู้ทรงคุณไสยดำที่มีอำนาจเรียกเอาคนตายกลับขึ้นมาจากหลุมศพได้ ซอมบี้เฮติสามารถเดินได้ กินอาหารได้ แต่อาหารที่กินจะต้องเป็นอาหารชนิดพิเศษที่หมอผีจัดหามาให้เท่านั้น โดยหน้าที่หลักของซอมบี้ในความเชื่อนี้คือการถูกปลุกขึ้นมาเพื่อใช้แรงงาน สามารถใช้ชีวิตปะปนอยู่ในสังคมได้ เพราะซอมบี้แห่งเฮติจะไม่ทำร้ายคน เน้นทำงานตามคำสั่งเพียงอย่างเดียว ซึ่งแตกต่างจากคำนิยามของซอมบี้ยุคปัจจุบันที่พวกเราได้ดูจากสื่อต่างๆ เป็นซอมบี้ที่ไม่สามารถควบคุมได้ เน้นทำร้ายกัดกินสิ่งมีชีวิตทุกอย่างเป็นอาหาร แถมยังแพร่เชื้อเปลี่ยนให้เหยื่อกลายเป็นซอมบี้ได้อย่างรวดเร็ว

ซอมบี้แห่งเฮติในคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ ก็คือขบวนการค้ามนุษย์ใช้แรงงานเถื่อนนั่นเอง

ชาวตะวันตกเกิดความสงสัยว่าทำไม ชาวเฮติที่ถูกเรียกว่าซอมบี้เหล่านั้น ดูเป็นคนมากกว่าผี เพียงแต่มีอาการแข็งทื่อ ขาดชีวิตชีวา แววตาว่างเปล่าคล้ายกับศพเดินได้ แต่กลับทำงานได้ดุจช้างสารทั้งวันทั้งคืน มีแรงผิดมนุษย์ แม้ชาวเฮติจะพากันเชื่อว่าเกิดจากคุณไสยวูดู แต่ในทางวิทยาศาสตร์คิดว่ามันเป็นเรื่องเหลวไหล และค้นพบว่าที่จริงแล้ว สิ่งที่ทำให้ชาวเฮติมีลักษณะเหมือนกับซอมบี้ มาจากพิษของพืชและสัตว์บางชนิดผสมกัน และน่าจะเป็นการถูกวางยา มากกว่าเป็นพลังเวทมนตร์หมอผี

Wade Davis, Harvard ethnobotanist สันนิฐาษว่าสภาวะ  Zombie  ที่ชาวเฮติเข้าใจ น่าจะเกิดจากการปรุงยาพิษขั้นรุนแรงที่มีส่วนผสมของพิษ 2 ประเภทได้แก่ พิษจากปลาปักเป้า (Tetrodotoxin) ซึ่งมีผลทำให้กล้ามเนื้อเป็นอัมพาตชั่วคราว และพิษจากดอกลำโพง (Datura) ซึ่งมีฤทธิ์ทำให้สูญเสียสติและการควบคุมตัวเอง เมื่อนำพิษทั้งสองอย่างมาผสมกัน เมื่อป้ายเข้าไปทางบาดแผลของเหยื่อ ก็จะได้เป็นยาพิษที่มีผลทำให้เหยื่อหมดหลับลึกเป็นเวลานานจนดูคล้ายเสียชีวิต จากนั้นแม้จะตื่นขึ้นมามีชีวิตแต่ก็ไม่มีสติกลับมา หรือเข้าใจว่าตัวเองตายไปแล้วกลับฟื้นขึ้นมาจริงๆ จนกลายเป็นอาการทางจิตและไม่สามารถกลับเข้าไปอยู่ในสังคมคนปกติได้อีกต่อไป ดูไร้ชีวิตจิตใจลักษณะเหมือนซอมบี้ และถูกนำไปใช้แรงงานในที่สุด

แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะมีคนเห็นด้วยไปหมด เพราะในทฤษฎีของ  Davis  ก็ยังโดนตั้งตำถามในหลายจุด เช่นหมอผีชาวเฮติไม่น่าจะปรุงยาที่สามารถทำให้คนหมดสติได้นานขนาดนั้น รวมถึงการปรุงยาพิษที่รุนแรงจนยากจะกะเกณฑ์ให้ออกฤทธิ์ในระดับไหน

มีกรณีที่เข้าข่ายเดียวกับเรื่องซอมบี้แห่งเฮติ ที่ยังไม่ได้รับการพิสูจน์ แต่ก็มีการนำเสนอข่าวกันเป็นวงกว้าง คือเรื่องของนาย Clairvius Narcisse ที่เสียชีวิตด้วยโรคความดันโลหิตสูงและไตวาย พอผ่านไป 18 ปี ผู้คนในหมู่บ้านเกิดแตกตื่น เมื่อพบนาย  Clairvius Narcisse ที่เสียชีวิตไปแล้วออกมาเดินเพ่นพาน ซึ่งเขาเล่าว่า ฟื้นขึ้นมาจากความตาย และถูกนำตัวไปไปกระท่อม เพื่อใช้ทำงานร่วมกับศพอื่นอีกมากมายในไร่อ้อย ซึ่งสอดคล้องกับคำอธิบายซอมบี้แห่งเฮติจากแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ค่อนข้างมากเลยทีเดียว

นี่ก็เป็นเรื่องราวของซอมบี้ที่ทีมงาน UNLOCKMEN รวมมาไว้ให้ ทั้งในเชิงวิทยาศาสตร์และไสยศาสตร์ ซึ่งใครจะเชื่อแบบไหนถือเป็นความคิดส่วนบุคคล ไม่อยากให้ตัดสิน ถือว่าอ่านเพื่อความบันเทิง เพราะความเชื่อนี้เองที่ทำให้เราได้มีโอกาสรับชมภาพยนตร์สนุกๆ เกี่ยวกับเรื่องเร้นลับของผีซอมบี้ โดยเฉพาะ The Walking Dead ที่ทำเอาหลายคนเจ็บหัวสมองแทน Glenn ไปทั่วโลก