“Thom McAn” ตำนาน bootleg แห่งวงการสนีกเกอร์

การละเมิดลิขสิทธิ์ถือเป็นหนึ่งในปัญหาที่บรรดาแบรนด์ และผู้บริโภคยังคงพบเจอตลอดมา ซึ่งสาเหตุหลักใจความสำคัญของปัญหานี้ไม่ว่าจะผ่านไปกี่ยุคกี่สมัย ก็คือยังมีความต้องการซื้อ จึงทำให้อุปทานของการผลิตสินค้าละเมิดลิขสิทธิ์ออกมาวางจำหน่ายอย่างไม่ลดละ ซึ่งบางครั้งความซวยดันตกไปอยู่กับผู้บริโภคที่ไม่รู้อิโหน่อิเหน่คิดว่าได้ของถูกมาครอง

แต่ก็ยังมีอีกกรณีคือการลอกเลียนสินค้า แล้วมีการปรับเปลี่ยนรายละเอียด และนำเสนอเป็นของตัวเอง ซึ่งตรงจุดนี้คือช่องโหว่ทางกฎหมายที่ไม่ครอบคลุมในเรื่องของดีไซน์ หากไม่ได้นำเอาโลโก้ หรือชื่อตราแบรนด์ไปใช้ เช่นเสื้อผ้าผู้หญิงที่คุณเห็นสินค้าดีไซน์ซ้ำกันราว 100  แบบ แค่เพียงเปลี่ยนโลโก้ก็ไม่สามารถทำอะไรในทางกฎหมายได้แล้ว

วันนี้ทีมงาน UNLOCKMEN ขอหยิบเรื่องราวแบรนด์หนึ่งที่ท้าทาย และลอกเลียนดีไซน์จากแบรนด์ต่าง ๆ มากว่า 40 ปีอย่างไม่เกรงกลัวใครมาฝากกัน

Thom McAn คือชื่อบริษัทรองเท้าที่เริ่มต้นกิจการขึ้นตั้งแต่ปี ค.ศ 1922  จากนาย Ward Melville และ J.Franklin McElwain ที่ได้นำชื่อโปรกอล์ฟมาเป็นชื่อแบรนด์ของตัวเอง ซึ่งผลิตรองเท้าประเภท dress shoes และมีชื่อเสียงอย่างมากในเรื่องคุณภาพสูง และราคาถูก

พวกเขาสามารถขยายกิจการได้อย่างรวดเร็ว เพราะในเวลาเพียงแค่ 5 ปี Thom McAn สามารถเปิดสาขาได้มากกว่า 300 ร้านค้า และหลังจากยุค 60s บริษัท Melville Corporation ผู้ดูแล Thom McAn กลายเป็นร้านค้าปลีกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศสหรัฐอเมริกา ดำเนินกิจการมากกว่า 1,400 ร้าน มียอดขายราว $512 ล้านเหรียญต่อปี พนักงานกว่า 15,000 คน

แต่แล้วก็มาถึงจุดเปลี่ยนเมื่อก้าวเข้าสู่ยุค Mid Century เมื่อผู้ชายเริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเลือกรองเท้ามากขึ้น มีบริษัทอย่าง Nike และ adidas เกิดขึ้น

Thom McAn จึงเริ่มผลิตไลน์ athletic shoes และนั่นเป็นจุดเริ่มต้นที่พวกเขาได้เริ่มมีการคัดลอกโมเดลรุ่นดังจากค่ายอื่น ๆ มาเป็นรองเท้าของตัวเอง โดยใช้ชื่อว่า Jox  นำเสนอรองเท้ากีฬาราคาย่อมเยา

ดังนั้นชาว UNLOCKMEN มาลองวิเคราะห์กันดู  คิดว่า Thom McAn Jox ก็อปหรือไม่ก็อปจากรูปภาพต่อไปนี้

Jox Tennis = adidas Stan Smith

ไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจสำหรับรองเท้ารุ่น Stan Smith ที่จะถูกนำมาลอกเลียน เพราะเอาเข้าจริงแล้ว หลาย ๆ แบรนด์ในปัจจุบันก็มีการนำรองเท้ารุ่นนี้ไปเป็นต้นแบบ ไม่ว่าจะเป็น Gucci Ace Sneakers หรือแม้กระทั่งรองเท้า Tennis เองในยุคนั้นสำหรับคู่อื่น ๆ

Thom McAn Jox Tennis ถือเป็นรองเท้าที่ได้แรงบันดาลใจมาจาก adidas Stan Smith เช่นกันด้วยสไตล์เรียบง่าย มินิมอล พร้อมสนนราคาสุดถูก สำหรับเวอร์ชั่นหนัง $19.9 USD และผ้าใบ $10.99

ความแตกต่างของทั้งสองรุ่นคือ จุดด้านข้างรองเท้าที่ Stan Smith จะมีสามแถบ แต่ Jox จะมีเพียงสองแถบเท่านั้น (คิดว่าก็อปไม่ก็อป?)

Jox Turbo = Vans Sk8 Hi

แม้แต่ Vans ก็ไม่เว้น เพราะรุ่นซิกเนเจอร์อย่าง Style 38 (ก่อนจะถูกเปลี่ยนมาเป็น Sk8-Hi ในภายหลัง) ได้ถูก Jox นำมาผลิตออกมาหน้าตาละหม้ายคล้ายคลึงกันในปี 1982 ตามหลังรุ่น Style 38 4 ปี (1978) โดยพวกเขาให้ชื่อรุ่นว่า Jox Turbo

จะว่าไปแล้วก็ไม่ได้มีความเหมือนเสียทีเดียว เพราะพวกเขานำโลโก้ Jazz Stripe ซึ่งเป็นเหมือนสัญลักษณ์ของ Vans ออกจากรองเท้ารุ่น Jox Turbo เพื่อเลี่ยงข้อพิพากทางกฎหมาย ทำให้พอมองผ่าน ๆ อาจจะคิดไม่ออกมาว่ามันมาจาก Vans Style 38

Jox Basketball = Puma Clyde

หนึ่งในรองเท้าบาสเก็ตบอลคลาสสิคที่ทาง Puma ผลิตให้แก่ Walt Frazier การ์ดคนดังแห่งทีม New York Knick ที่ในปัจจุบันมันก็ยังคงได้รับความนิยมอยู่

แต่ครั้งหนึ่ง Puma Clyde ก็ได้กลายเป็นของเหมือนทำเลียนแบบสำหรับ Jox  Basketball ที่ลอกกันมาราวกับโคลนนิ่งเพียงแต่เพิ่มขีดสองเส้นตัดผ่านโลโก้แถบโค้ง Puma Stripe ของพวกเขา ที่สำคัญ Jox Basketball มีราคาเพียง $9.99 เท่านั้น ลอกไม่พอขายราคาตัดกันซึ่ง ๆ หน้า

Jox = Air Jordan 1 

Thom McAn ไม่ได้ทำแค่เพียงรองเท้าไลฟ์สไตล์ แต่พวกเขายังเคยทำรองเท้าที่เหมือนกับ Air Jordan 1 ราวกับแกะมาแล้ว ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องแปลกเพราะในยุคนั้น Air Jordan ถือว่าเป็นที่ใฝ่ฝันของเด็กทุกคน แต่เนื่องจากมีราคาแพง ทำให้มีของลอกเลียนแบบมากมายไม่ว่าจะเป็น Pro-Joggs Sang, XJ900 รวมถึง Jox ซึ่งพวกเขาได้เปลี่ยนสัญลักษณ์ Swoosh ของ Nike มาเป็นแบบลายแถบของตัวเอง อีกทั้งราคาถูกลงกว่าครึ่ง ๆ

Jox California = Onitsuka Tiger

ช่วงเวลาที่กระแสการวิ่งในอเมริกากำลังบูมมีรองเท้าเกิดขึ้นมากมาย และเป็นที่นิยมโดยเฉพาะ Onitsuka Tiger ดังนั้น Thom McAn ก็ยังเคยนำรองเท้ารุ่น Mexico 66 มาทำรองเท้าชื่อรุ่นว่า The California

แต่พวกเขากับนำเสนอในมุมมองที่ต่างออกไปจากรองเท้าวิ่ง มาเป็น Cross Country โดยบอกว่า The California เหมาะสำหรับ BMX Culture มากกว่า ที่สำคัญเปลี่ยนตรา Tiger Stripe มาเป็นแถบข้างแบบของตัวเองเสียอย่างนั้น

นี่ก็เป็นรองเท้าเพียงบางส่วนที่ทาง Thom McAn เคยมีการลอกเลียน มาดัดแปลงเป็นของตัวเอง ซึ่งในปัจจุบันพวกเขาก็ถูกฟ้องล้มละลายในปี 2005 ก่อนจะถูกกลุ่มนายทุนซื้อไปใหม่ในภายหลัง และยังคงมีการวางจำหน่ายรองเท้าอยู่ในปัจจุบันยังประเทศสหรัฐอเมริกา

จะว่าไปแล้วก็ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่อะไร เพราะถ้าให้พูดกันแบบไม่ลำเอียง Bape ก็เคยมีการลอกเลียนทั้ง Air Force 1 และ adidas Superstar เหมือนกัน ดังนั้นหากพูดถึงกรณีของ Thom McAn พวกเขาคือสินค้า bootleg ระดับตำนานแบรนด์หนึ่งของโลกที่เรานำมาฝากกันในวันนี้