แดนอาทิตย์อุทัยสีหม่น ภายใต้รอยยิ้มผู้คน อะไรคือเหตุที่ญี่ปุ่นเป็นประเทศแห่งโรคซึมเศร้า?

คุณมองภาพประเทศญี่ปุ่นเป็นยังไง?

สำหรับเรา ถึงแม้ทุกครั้งที่ไปเยือนในฐานะ ‘นักท่องเที่ยว’ สิ่งที่เราได้กลับมาทุกครั้งคือความสุข ความสนุก ไม่ว่าจะมาจากอาหารที่ทั้งสดใหม่และอร่อย อากาศที่ถ้าเทียบกับบ้านเราแล้วแตกต่างราวฟ้ากับเหว ความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง หรือวิวทิวทัศน์ธรรมชาติที่สวยงาม แต่เราก็สัมผัสได้ถึงความเหงาและความเศร้าที่ซ่อนอยู่ภายใต้สิ่งเหล่านี้ได้เสมอ ดังนั้นต่อให้เราจะชอบประเทศนี้ขนาดไหน แต่ถ้าให้ไปอยู่อาศัยในระยะยาวเราคงรีบส่ายหัวปฏิเสธทันที

เช่นเดียวกับ Misha Yurchenko นักเขียนชาวตะวันตกที่อาศัยอยู่ในประเทศญี่ปุ่นมาเป็นเวลานาน เธอแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับประเทศที่เปรียบเสมือนบ้านหลังที่ 2 ของเธอไว้ว่าเป็นประเทศแห่งการซึมเศร้า

ก่อนอื่นให้ลองจินตนาการก่อนว่าคุณคือชาวญี่ปุ่นวัย 25 เพิ่งเข้าสู่ช่วง First Jobber ได้ไม่นาน แต่คุณต้องทุ่มเทเวลาให้กับงาน 9-10 ชั่วโมงแทบทุกวัน ซึ่งแน่นอนว่านี่ไม่ใช่เรื่องแปลกเลยในประเทศนี้ เอาเป็นว่าแค่คุณไม่ต้องโต้รุ่งอยู่ที่ออฟฟิศก็ถือว่าเป็นโชคดีของคุณแล้ว นอกจากนั้นถ้าคุณไม่ได้อาศัยอยู่กับครอบครัวคุณต้องทานอาหารเย็นคนเดียว อาจจะเป็นราเมงร้านริมถนนหรืออาหารจานด่วนสักจาน ลืมเรื่องสังคมเพื่อนไปได้เลย เพราะทันทีที่คุณย่างก้าวเข้าสู่ชีวิตทำงานสังคมที่คุณเคยมีก็แทบหายวับไปกับตา

กลับมาที่เรื่องงาน การทำงานของคุณเต็มไปด้วยความเคร่งเครียด นอกจากนั้นในญี่ปุ่นระบบอาวุโสยังใช้กันอย่างแพร่หลาย ดังนั้นต่อให้คุณทำงานได้ดีขนาดไหน การจะก้าวหน้าอย่างก้าวกระโดดก็เป็นไปได้ยากอยู่ดี และนอกจากระบบการทำงานที่กดดันแล้ว การเดินทางก็เป็นอีกสิ่งที่ยิ่งบั่นทอนจิตใจเข้าไปอีก เนื่องจากในแต่ละวันคุณต้องใช้เวลาในรถไฟฟ้าที่เบียดเสียดยัดเยียดเป็นปลากระป๋องไม่ต่ำกว่า 2 ชั่วโมง

เมื่อวันศุกร์มาเยือน การ TGIF ของคุณในสังคมที่ขาดแคลนมิตรสหายคงหนีไม่พ้นการร้องคาราโอเกะ ‘คนเดียว’ ซึ่งแน่นอนว่าเจ้าของธุรกิจเข้าใจประวัฒนธรรมของประเทศตัวเองเป็นอย่างดี คุณจึงสามารถพบเห็นร้านคาราโอเกะคนเดียวได้ทั่วไปตามท้องถนนพร้อมโปรโมชั่นอาหารเครื่องดื่มไม่อั้นตลอดคืนโดยจ่ายราคาเดียว คุณเข้าไปตะโกนร้องเพลงปลดปล่อยความเครียด ดื่มแอลกอฮอล์จนเมามาย ก่อนจะเดินกลับที่พักเพียงลำพัง

หลังจากผ่านพ้นค่ำคืนแห่งความเมามายอันโดดเดี่ยว ในวันหยุดสุดสัปดาห์คุณจะใช้เวลาส่วนใหญ่หมดไปกับการนอน เนื่องจากความเหน็ดเหนื่อยที่สะสมมาจากวันทำงาน ประกอบกับการไม่มีสังคม เตียงนอนจึงดูเป็นสถานที่ที่เหมาะที่สุดสำหรับการพักผ่อน

แต่ความเหงาที่กล่าวมาอาจจะน้อยลงหน่อยถ้าคุณอาศัยอยู่ในโตเกียวตามความเห็นของ Yurchenko เพราะในมหานครแห่งนี้เต็มไปด้วยสีสัน กิจกรรม และบรรยากาศที่เอื้อต่อการผูกมิตรกับผู้คนมากกว่า ในทางตรงกันข้ามถ้าคุณอาศัยอยู่ในเมืองเล็ก ๆ อย่าง ‘อิวาเตะ’ ซึ่งทั้งเงียบเหงา หนาว ท้องฟ้าเต็มไปด้วยเมฆขมุกขมัว การอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมเหล่านั้นเป็นเวลานานย่อมส่งผลต่อสภาพจิตใจแน่นอน และไม่ใช่แค่ในญี่ปุ่นเท่านั้น ทุกเมืองทั่วทั้งโลกที่มีบรรยากาศแบบนี้ ผู้คนมีแนวโน้มที่จะซึมเศร้าสูงกว่าอัตราปกติ ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดคือประเทศรัสเซีย ประเทศที่ทั้งหนาว เหงา และอุดมด้วยแอลกอฮอล์

ด้วยปัจจัยทั้งหมดที่ Yurchenko อธิบายมา จึงไม่น่าแปลกใจที่ประเทศญี่ปุ่นจะเป็นประเทศที่มีอัตราการฆ่าตัวตายที่สุดในโลกและครองบัลลังก์นี้มาอย่างยาวนาน

แต่อย่างไรก็ตามความรู้สึก ความเหงา ความเศร้า ล้วนแล้วแต่เป็นเรื่องของปัจเจกบุคคลทั้งสิ้น เราไม่อยากตัดสินด้วย Stereotype ว่ามันต้องเป็นอย่างนั้น อย่างนี้ ให้ตัวคุณเองเป็นตัวตัดสินเองดีกว่า ไม่แน่ว่าคุณอาจจะตกหลุมรักการอยู่อาศัยในดินแดนซามูไรผืนนี้ก็ได้

SOURCE1