มรดกจากตำนาน GRUNGE: รวมวาทะแมน ๆ สร้างสรรค์สังคมจาก ‘KURT COBAIN’

“ลูกผู้ชาย แม้วายชนม์ แต่ผู้คนยังจารึก”

หนึ่งในความสูญเสียครั้งใหญ่ของวงการดนตรียุค ‘90 ก็คือจากไปของ Kurt Cobain ชายผู้แผ่ขยายอิทธิพลของดนตรี Grunge ให้มันส์กันถึงระดับโลก น่าเศร้าที่ฟร้อนต์แมนวง Nirvana จบชีวิตตัวเองด้วยอาวุธปืนเมื่อวันที่ 5 เมษายน ค.ศ.1994 ซึ่งขณะนั้นเขาอายุเพียง 27 ปีเท่านั้น

แม้การตายของเขาจะทำให้ความนิยมดนตรี Grunge ค่อย ๆ จางลง แต่ทุกวันนี้ผู้คนยังอินกับผลงานของ Nirvana อยู่ เพลงเด่น ๆ อย่าง Smells Like Teen Spirit, Heart-Shaped Box, Lithium, Come as You are และ In Bloom มียอดวิวบน YouTube รวมกันมากกว่า 1,300 ล้านวิว หลายเพลงของยอดวงจากเมือง Aberdeen ในสหรัฐฯ ก็ถูกนำไปเล่นคัฟเวอร์กันมันส์ตั้งแต่ในวงเหล้ายันคอนเสิร์ตใหญ่ และไม่มีใครสงสัยในความอมตะของอัลบัม Bleach (1989) , Nevermind (1991) และ In Utero (1993) ซึ่งนอกจาก Kurt จะถ่ายทอดเรื่องราวต่าง ๆ ผ่านทางเสียงเพลงแล้ว เขายังปลดล็อกเจตนารมณ์สร้างสรรค์สังคมของเขา และถ่ายทอดออกมาด้วยถ้อยคำที่สาวกจำจนขึ้นใจ นี่คือวาทะของชายกีตาร์ซ้ายที่ไม่ได้ตายไปพร้อมกับสังขาร

ภาพโดย Terry McGinnis/WireImage

“ด้วยความที่ผมไม่ค่อยมีเพื่อน ผมรู้สึกหาเพื่อนผู้ชายทางเดียวกันไม่ค่อยได้ เลยไปไหนมาไหนกับเพื่อนผู้หญิงบ่อย ผมรู้สึกตลอดเลยว่าสาว ๆ ไม่ค่อยได้รับการดูแลเอาใจใส่อย่างให้เกียรติ ผู้หญิงมักจะถูกกดขี่เสมอ”

Cobain ให้สัมภาษณ์กับ PBS ซึ่งในขณะนั้นไม่ค่อยมีเซเลบชายคนไหนพูดถึงปัญหาที่สุภาพสตรีต้องเผชิญอยู่ทุกวัน ชายชาว rock อย่างเราแม้จะดุดันแค่ไหน ต้องอย่าลืมใส่ใจ อ่อนโยน และให้เกียรติสุภาพสตรีด้วยนะครับ ถึงจะได้ชื่อว่าโคตรแมน

“ในสังคมที่เชิดชูเรื่องราวประสบการณ์ทางเพศของผู้ชายขี้อวด ทำให้ผมรู้สึกด้อยพัฒนา ไม่บรรลุนิติภาวะ เหมือนหนุ่มน้อยที่ยังไม่เคยร่วมรักและโดนล้อ น่าสงสารจริงเด็กน้อย ผมรำคาญมากเลย” 

Kurt สะท้อนปัญหาในสังคมวัยรุ่นดั้งเดิมที่นิยมความเป็นชายชาตรี ซึ่งหนุ่ม ๆ บางคนจะโดนดูถูกหากไม่ใช่ชายสาย “macho” โดยประเด็นนี้ยังถูกนำไปถกเถียงอย่างกว้างขวางในกลุ่ม feminism ยุคใหม่อีกด้วย โดยเขาถ่ายทอดถ้อยคำนี้ผ่านทางสารคดีเกี่ยวกับชีวิตของเขาที่ชื่อว่า Montage of Heck ประโยคเด็ดนี้บอกเราชัด ๆ เลยว่าการนำเอาเรื่องบนเตียงมาโอ้อวดมันไม่ได้เท่นะ ดูแย่ซะด้วยซ้ำ

“มาตรา 9 ขัดแย้งกับวัฒนธรรมอเมริกันที่เกี่ยวกับการเคารพสิทธิและเสรีภาพ ซึ่ง Nirvana อยากเป็นส่วนหนึ่งในการยุติความดื้อรั้นและความใจแคบในทุกแห่งหน”

นี่คือคำกล่าวส่วนหนึ่งของของ Cobain และสมาชิกอีก 2 คนในวง คือ Krist Novoselic (เบสส์) และ Dave Grohl (กลอง / ปัจจุบันเป็นนักร้องนำวง Foo Fighters) ที่พูดถึงการทำประชามติเพื่อรับรองร่างกฎหมายมาตรา 9 ใน Oregon เมื่อปี 1992 ซึ่งอาจเป็นการเลือกปฏิบัติกับเพศทางเลือก โดยทางวงยังจัดคอนเสิร์ตเพื่อต่อต้านการร่างกฎหมายดังกล่าวด้วย สุดท้ายผลโหวตออกมาปรากฏว่าชาว Oregon ไม่เห็นด้วยกับร่างกฎหมายดังกล่าว 56.47% ทำให้ร่างฯดังกล่าวตกไป

“ดนตรี Rock ’n’ Roll กระหน่ำกันมาจนล้าแล้ว แต่ก็ยังเห็นมีแต่ชาว rock ผู้ชาย ที่จริงแล้วมีวงผู้หญิงอีกหลายวงที่มีตัวตนอยู่ในปีสองปีหลัง วงอย่าง The Breeders และกลุ่ม Riot Grrrls ก็ช่วยรันวงการกันอยู่ ในที่สุดทุกคนก็ยอมรับความสามารถของผู้หญิงในบทบาทของนักดนตรีเสียที”

Cobain เปิดเผยความรู้สึกกับ Spin Magazine เมื่อปี 1993 และเขาไม่ได้ดีแต่พูด เพราะ Nirvana พาวงที่ชอบแนวคิดเฟมินิสต์ อย่าง Bikini Kill และ Sonic Youth ออกไปทัวร์คอนเสิร์ตด้วยกัน ซึ่งมุมมองนี้เป็นจริงถึงปัจจุบันในเรื่องความเท่าเทียมกันของแต่ละเพศ ไอ้ความคิดที่ว่าผู้ชายต้องเก่งกว่ามันหมดยุคไปนานแล้ว

“ปัญหาก็คือ พวกเขาพยายามที่จะให้ความรู้กับผู้หญิงถึงวิธีการป้องกันตัวเองจากการถูกข่มขืน แต่สิ่งที่ควรทำก็คือการปลูกฝังผู้ชายไม่ให้ข่มขืนผู้หญิง เริ่มที่ต้นเหตุดีกว่า”

ฟร้อนต์แมนวง Nirvana เผยมุมมองเท่ ๆ นี้กับ NME เมื่อปี 1991 เขารู้สึกว่าการแนะนำให้ผู้หญิงให้ป้องกันการโดนข่มขืนแต่อย่างเดียวเหมือนกับการโยนความผิดให้กับเหยื่อ ซึ่งแนวคิดนี้ทีมงาน UNLOCKMEN ชอบมาก บุรุษอย่างเราควรจะปกป้องผู้หญิง ไม่ใช่ทำร้ายสาว ๆ (ทั้งร่างกายและจิตใจนะ)    

“ถ้ามีใครในพวกคุณที่เกลียดการรักร่วมเพศ เหยียดผิว และข่มเหงผู้หญิง ได้โปรดช่วยเราอย่างหนึ่ง อย่ามายุ่งกับพวกกู อย่ามาดูเราเล่น อย่าซื้องานของเรานะเว้ย” 

นี่คืออีกหนึ่งของสุดยอดวาทะของ Cobain ที่แสดงออกถึงการเคารพผู้อื่น แม้ว่าประโยคแรง ๆ นี้จะมีผลกับฐานแฟน ๆ ของวงบ้าง แต่สมาชิกทั้ง 3 คนก็โอเคกับจุดยืนนี้ การเสียสาวกเพียงไม่กี่คนเพื่อแลกกับการมีส่วนทำให้สังคมดีขึ้นถือเป็นเรื่องที่เท่มาก ๆ เราเองก็ควรจะคงจุดยืนที่ถูกที่ควรไว้ ดีกว่าห่วงแต่ภาพลักษณ์ของตัวเอง

ตัวตนตำนานคนดนตรีอย่าง Kurt Cobain มีทั้งด้านสว่างและด้านมืด แต่เราเลือกที่จะจดจำแต่ด้านดีที่ชายคนนี้ได้ฝากเอาไว้ เช่นเดียวกับการใช้ชีวิตของผู้ชายอย่างเรา แม้ไม่เพอร์เฟ็คต์แต่ก็เลือกทำสิ่งดี ๆ ได้ ปลดล็อกด้านสว่างของตัวเองซะแล้วแบ่งปันออกมาตามแบบฉบับของคุณ

“Come As You Are” 

SOURCE

ภาพ cover จาก billboard