Life

รู้จัก Parasocial Relationship เมื่อเรารักคนที่ไม่เคยรู้จักเรามาก่อนอย่างบ้าคลั่ง

By: unlockmen October 28, 2021

หลายคงรู้จักกับใครสักคนที่คลั่งไคล้ดารา ศิลปิน หรือ คนดังแบบหัวปักหัวปำแบบตามติดตามชีวิตของคนดังในทุกฝีก้าวกันมาบ้าง พวกเขาอาจรักมากจนยอมควักเงินก้อนโตเพื่อทำป้ายวันเกิด หรือ ซื้อของสะสมของไอดอลคนนั้นมาประดับห้องหลายชิ้น บางคนอาจสงสัยว่าทำไมเราถึงรักคนที่ไม่สนใจใยดีเราได้ขนาดนี้ วันนี้เราจะคลายความสงสัยของทุกคนด้วยการอธิบายเรื่อง ‘Parasocial Relationship’ หรือ ความสัมพันธ์แบบกึ่งมีส่วนร่วมทางสังคม


 

เกี่ยวกับ Parasocial Relationship

“เก็บเรื่องของนางเอกที่ชื่นชอบไปฝัน” หรือ “การทำตัวเองให้ดูเท่แบบพระเอกในหนังเรื่องโปรด” ล้วนเป็นสัญญาณที่แสดงให้เห็นว่าเราอาจตกอยู่ในความสัมพันธ์แบบ “Parasocial Relationship” กับคนบนหน้าจอที่เราหลงใหล โดยความสัมพันธ์ประเภทนี้ได้รับการนิยามโดยสองนักจิตวิทยาทางสังคม Donald Horton และ R. Richard Wohl ตั้งแต่ปี 1956 ซึ่งเป็นปีที่พวกเขาได้ทำงานวิจัยศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคนดูและบุคคลที่ปรากฎในทีวี เช่น ผู้ประกาศข่าว หรือ นักแสดงละครน้ำเน่า จนค้นพบปรากฎการณ์ที่น่าสนใจจากงานวิจัยดังกล่าว

จากการวิจัย พวกเขาพบว่า ผู้ชมทีวีชาวอเมริกัน ได้เกิดความสัมพันธ์ face-to-face relationship แบบหลอก ๆ กับตัวละครในทีวีขึ้นมา หรือ พูดง่าย ๆ คือ พอพวกเขามองตัวละครในทีวีไม่ต่างจากเพื่อนหรอคนที่อยู่ตรงหน้าพวกเขาในโลกความเป็นจริง พอพวกเขาได้เห็นชีวิตของตัวละครเหล่านี้บ่อย ๆ  ก็เกิดความผูกพันหรือความใกล้ชิดอย่างลึกซึ้งกับตัวละครเหล่านั้น จนสุดท้ายพวกเขาก็เหมือนอยู่ในอาการคลั่งรัก จนสามารถทุ่มเทแรงกายแรงใจรวมไปถึงเวลาให้กับคนที่ไม่รับรู้ตัวตนของพวกเขาด้วยซ้ำ

ปัจจุบัน Parasocial Relationship ไม่ได้เกิดขึ้นกับผู้ชมและดาราในจอทีวีเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมไปถึง ความสัมพันธ์ระหว่างคนอ่านหนังสือการ์ตูนหรือนิยาย ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ติดตามกับคนทำ youtube ไปจนถึง ความสัมพันธ์ระหว่าง โอตาคุ กับ ตัวการ์ตูนที่พวกเขาชื่นชอบ

แม้ความสัมพันธ์แบบนี้ดูจะไม่ดีต่อสุขภาพเสียเท่าไหร่ เพราะมันเหมือนกับการแอบรักข้างเดียวที่ยากจะสมหวัง อย่างไรก็ตาม ความสัมพันธ์แบบนี้กลับส่งผลดีมากกว่าที่คิด ยกตัวอย่างเช่น วัยรุ่นที่มีความสัมพันธ์แบบ Parasocial Relationship กับพระเอกหนัง พวกเขาอาจนำพระเอกคนนั้นมาเป็น Role Model ของตัวเอง และค้นพบอนาคตของตัวเองได้ไวกว่าเพื่อนรุ่นเดียวกัน หรือ บางคนที่ไม่ค่อยมี self-esteem หากพวกเขารู้สึกผูกผันกับตัวละครที่สะท้อนตัวตนในอุดมคติของพวกเขา มันก็ทำให้พวกเขามีความมั่นใจในตัวเองมากขึ้นได้เหมือนกัน

แม้เราจะรู้สึกกับตัวละครที่เราชอบในเชิงชู้สาว แต่นั่นก็ไม่ทำให้ความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นมันแย่ด้วย เพราะในเมื่อตัวละครที่เรามีใจให้ไม่ได้อยู่ในโลกเดียวกับเรา พวกเขาก็ไม่สามารถบอกปัด หรือ ปฏิเสธความรักจากเราได้ การมีความสัมพันธ์แบบนี้ จึงช่วยผ่อนคลายความเครียดจากความสัมพันธ์ในชีวิตจริงได้เป็นอย่างดีทีเดียว


 

Parasocial Relationship ก็มีข้อเสียอยู่เหมือนกัน

แม้ Parasocial Relationship จะช่วยให้จิตใจของเราแจ่มใส และมีความมั่นใจในการใช้ชีวิตมากขึ้น อย่างไรก็ตาม มันก็มีข้อเสียตรงที่ว่า หากเรารู้สึกผูกพันกับคนดังมาก ๆ เรามักจะมีความรู้สึกร่วมในเรื่องแย่ ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตของพวกเขาด้วย เช่น หากเราเห็นข่าวที่รายงานว่าพวกเขาหย่ากับคนรัก หรือ มีเรื่องกับเพื่อนร่วมงาน เราก็คงอดหัวเสียตามพวกไปด้วยไม่ไหว ถ้าพวกเป็นเพื่อนเรา เราก็คงสามารถทักไปให้คำปรึกษา หรือ ให้ความช่วยเหลือได้ แต่ในเมื่อเราเป็นแค่ Nobody สำหรับเขา การได้เห็นปัญหาของเขาและไม่สามารถยื่นมือช่วยอะไรได้เลย คงทำให้เรารู้สึกอึดอัดมากมายทีเดียว

แถมยิ่งยุคนี้เรามีโซเชียลมีเดีย เรายิ่งเห็นข่าวร้ายของพวกเขาได้ง่ายกว่าเดิม และสุขภาพจิตเสียได้ง่ายกว่าเดิมเหมือนกัน ดังนั้น การติดตามดาราที่มีตัวตนอยู่บนโลกออนไลน์ จึงจำเป็นต้องมีลิมิตเหมือนกัน ไม่เช่นนั้น เราอาจเหนื่อยล้าหมดแรงกันได้

การกำหนดเวลาในการอ่าน หรือ เสพข่าวจากโซเชียลนับเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เราปลอดภัยมากขึ้น โดยเราอาจกำหนดเวลาในการอ่านโซเชียลเพียงแค่ช่วงเวลาหนึ่ง เช่น 2 – 3 ชั่วโมง พร้อมใช้เวลาหลังจากนั้นในการผ่อนคลายตัวเองให้ใจเย็นลง พร้อมรับข่าวสารใหม่ ๆ ในช่วงเวลาถัดไป เพียงเท่านี้เราก็ติดตามดาราที่เราชื่นชอบได้แบบไม่เหนื่อยแล้ว


Appendix: 1 / 2 

unlockmen
WRITER: unlockmen
Share on Facebook Share on Twitter Share on Line