NIHON STORIES: ศิลปะอีโรติกพิลึกพิลั่นของ SAEKI TOSHIO เจ้าพ่อวงการอาร์ตเปลือยญี่ปุ่น

เราสามารถเห็นผลงานศิลปะญี่ปุ่นได้หลายช่องทาง บางครั้งก็เสพงานอาร์ตเก่าแก่จากภาพพิมพ์แกะไม้ญี่ปุ่นอันโด่งดังที่ทำให้แวนโก๊ะตามเก็บสะสมเป็นร้อย ๆ แผ่น หรือเห็นลายเส้นสไตล์ญี่ปุ่นผ่านมังงะเรื่องโปรดที่ตามอ่านมาตั้งแต่เด็ก ไปจนถึงรอยสักอันเป็นเอกลักษณ์ของแก๊งยากูซ่า จึงปฏิเสธไม่ได้ว่าศิลปะญี่ปุ่นนั้นผสานเข้ากับวัฒนธรรมทั้งกระแสหลักและกระแสรอง กลืนกับสังคมญี่ปุ่นมาทุกยุคสมัยจนแยกไม่ออก

UNLOCKMEN เคยพูดถึงศิลปะญี่ปุ่น ทั้งภาพพิมพ์แกะไม้ รอยสัก การออกแบบเครื่องแต่งกาย หรืองานดีไซน์ของเหล่าสถาปนิก จนตอนนี้พร้อมทำความรู้จักกับ ซาเอกิ โทชิโอะ (Saeki Toshio) ชายผู้ถูกขนานนามว่า “เจ้าพ่อวงการอีโรติกญี่ปุ่น” (Godfather of Japanese Erotica) ผ่านผลงานที่เขาสร้างสรรค์ขึ้น 

ผลงานที่เป็นเหมือนเส้นแบ่งของอีโรติกกับความตาย

ซาเอกิ โทชิโอะ เกิดปี 1945 ปีเดียวกับที่ญี่ปุ่นพ่ายแพ้ยับเยินจากสงครามโลกครั้งที่ 2 แม้เด็กชายโทชิโอจะเกิดที่มิยาซากิแต่เขาเติบโตขึ้นในเมืองโอซาก้า เริ่มรู้สึกหลงใหลภาพวาดการ์ตูนของศิลปินตะวันตกโดยเฉพาะผลงานของนักวาดภาพประกอบชาวฝรั่งเศส Tomi Ungerer และมองว่าฝรั่งเศสคือประเทศในฝันที่บ่มเพาะศิลปินเก่ง ๆ ให้กับโลกเรื่อยมา

ศิลปะสไตล์โทชิโอะเต็มไปด้วยกลิ่นอายและเอกลักษณ์ของญี่ปุ่นช่วง 70s เขานำประสบการณ์ที่ได้จากการเดินทางไปเยือนบ้านเรือนแถบชนบทมาเป็นแรงบันดาลใจ เขาได้สัมผัสกับบรรยากาศเงียบเหงา มองเห็นป่าทึบก่อให้เกิดความรู้สึกลึกลับ พาลคิดว่าถ้าโลกของวิญญาณมีจริงอย่างที่คนเฒ่าคนแก่เล่า พวกเขาในโลกหลังความตายก็คงมีวิถีชีวิตไม่ต่างจากมนุษย์เท่าไรนัก

โทชิโอะเล่าว่าผลงานส่วนใหญ่ของเขาเกิดขึ้นจากความกลัว ความวิตกกังวลกับชีวิตที่ไม่แน่นอน ผสมผสานกับความรู้สึกสุขเพียงชั่วครู่และนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่น จนออกมาผลงานเป็นงานศิลปะที่เร้าอารมณ์อย่างรุนแรง พร้อมกับความคิดหลักที่มองว่าผลงานที่ไร้พิษสงคือความน่าเบื่อที่เขาไม่คิดจะทำ

หากมีศิลปินหลายคนเล่าเรื่องดอกไม้เบ่งบานท่ามกลางทิวทัศน์สวยงาม เขาจะไม่ทำเรื่องซ้ำ ๆ หากต้องเล่าเรื่องของดอกไม้ดอกเดียวกันนั้นมันต้องเป็นดอกไม้ที่เต็มไปด้วยสไตล์ของเขา เผยด้านมืดไร้ศีลธรรมของดอกไม้ออกมาให้คนเห็น เพราะโทชิโอะมองว่าไม่มีทางที่สิ่งใดในโลกนี้จะบริสุทธิ์ร้อยเปอร์เซ็นต์

ช่วงที่เขาวาดภาพ ดันตรงกับช่วงการปฏิวัติทางสังคมของญี่ปุ่น รัฐบาลสั่งปรับเปลี่ยนวัฒนธรรมชาวญี่ปุ่นใหม่ เรื่องใต้สะดือกลายเป็นสิ่งต้องห้าม ศิลปะภาพพิมพ์แกะไม้หมวดอีโรติกที่เคยรุ่งโรจน์ต้องหนีลงสู่ใต้ดิน ถึงแม้โดนสั่งห้ามให้พูดเรื่องเซ็กซ์แต่โทชิโอะวัย 24 ปี กลับสร้างสรรค์ผลงานโป๊เปลือยออกมาอย่างสนุกสนาน เขาพอใจที่ได้พูดเรื่องเซ็กซ์ขณะถูกรัฐบาลสั่งให้หุบปาก 

Poisonous beauty

‘Poisonous beauty’ ผลงานที่เผยให้เห็นตัวตนที่ถูกเก็บซ่อนเอาไว้ โทชิโอะอธิบายว่ามนุษย์ทุกคนมีความเปราะบาง จากวัยเด็กไร้เดียงสาเริ่มเติบโตกลายเป็นคนกร้านโลกจนเหมือนกับว่าความเปราะบางบริสุทธิ์ถูกประสบการณ์ชีวิตกลืนหายไป แต่แท้จริงแล้วความงามที่ว่านั้นยังคงอยู่ในตัวเราเสมอ เพียงแต่เราต้องวิ่งหนีความน่ากลัวของจิตใจพร้อมหาวิธีนำความบริสุทธิ์ที่ถูกซ่อนไว้ออกมาอีกครั้งให้ได้

เพราะอีโรติกทำให้คำวิจารณ์แตกออกเป็นสองฝั่ง

ภาพวาดโจ๋งครึ่มชวนให้ถกเถียงเรื่องศีลธรรมทำให้ชื่อเสียงของโทชิโอะเริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้น หลายคนเมื่อเห็นผลงานของเขาก็ด่าทอว่าเขาไม่ใช่ศิลปินแต่เป็นเพียงชายเพี้ยนที่หมกมุ่น บางคนรับไม่ได้ มองว่าผลงานของเขาไม่ใช่ศิลปะที่ดี

ส่วนทางฝั่งวิจารณ์แง่บวกมองว่าผลงานของเขาทำให้ผู้คนสามารถตระหนักถึงชีวิต หากลองเปิดใจจะพบความเจ็บปวด ความตาย และเซ็กซ์ไปพร้อมกัน เพราะถ้าให้พูดตามตรงภาพอีโรติกของเขามันก็ไม่ได้ดูแล้วเกิดอารมณ์ทางเพศเท่าไรนัก 

มีนักวิจารณ์ศิลปะชาวญี่ปุ่นคนหนึ่งให้ความเห็นน่าสนใจเกี่ยวกับผลงานของโทชิโอะ เขาบอกว่าศิลปินควรตระหนักถึงประวัติศาสตร์เพื่องานศิลปะให้มากขึ้น ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมเพื่อเคลื่อนไหวไปพร้อมกับวัฒนธรรม

ย้อนกลับไปยังช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ผู้คนเห็นความทรมานของเชลยศึกสาวที่ต้องกลายเป็นเครื่องบำบัดทางเพศวิตถารของทหารญี่ปุ่น การศึกษาประวัติศาสตร์และทำความเข้าใจสังคมอาจช่วยให้งานศิลปะทรงคุณค่ามากยิ่งขึ้น

ส่วนนักวิจารณ์อีกคนหนึ่งไม่เห็นด้วยกับความคิดเห็นก่อนหน้า เขามองว่าสาเหตุที่ผลงานของโทชิโอะถูกวิพากษ์วิจารณ์มากกว่าศิลปินท่านอื่นเพราะภาพที่สื่อออกมาอาจระคายตาใครหลายคน บางคนสาดสีแต้ม ๆ จนดูไม่รู้เรื่องว่าคืออะไรทำไมถึงไม่ถูกนักวิจารณ์คนไหนไล่ให้ไปศึกษาประวัติศาสตร์เพิ่มบ้างเลย แต่เพราะงานของโทชิโอะนั้นเปิดเผย โฉ่งฉ่าง และเล่าเรื่องเพศจัดจ้านเกินไปจนทำให้ใครหลายคนไม่พอใจ 

โทชิโอะเองไม่ได้นิ่งต่อเสียงวิพากษ์วิจารณ์ เขาโต้กลับอย่างเผ็ดร้อน เขาเคยพูดว่ารัฐบาลญี่ปุ่นสามารถขายโพสต์การ์ด ‘หญิงสาวกับหมึกยักษ์’ ได้จำนวนมาก หากรัฐบาลญี่ปุ่นมองว่าผลงานของเขาไม่ให้เกียรติและเป็นภัยกับสังคมคงไม่นำภาพของเขาไปทำโพสต์การ์ดขายนักท่องเที่ยวต่างชาติ ซึ่งตัวเขาเองก็ไม่ได้มองว่าสตรีเป็นเพียงสัญลักษณ์ระบายความใคร่ เพราะเขาถูกเลี้ยงดูมาอย่างดีด้วยแม่ที่เข้มแข็งไม่ต่างจากเด็กคนอื่น ๆ 

“ผมขอเชื่อมั่นในผลงานตัวเอง และจะไม่ประนีประนอมเพื่อให้งานถูกใจใคร”

แม้ได้ชื่อว่าเจ้าพ่อแห่งวงการอาร์ตอีโรติก แต่ไม่ใช่ว่าผลงานทุกชิ้นเป็นเรื่องใต้สะดือเสมอไป เขาสร้างสรรค์ผลงานสะท้อนสังคมกับความเจ็บปวดอยู่บ่อยครั้ง (แต่ไม่ดังเท่ารูปอีโรติก) โดยคาแรกเตอร์บนผลงานมักเป็นเด็กชายวัยประถมต้องแบกรับความเจ็บปวด หรือเด็กสาวมัธยมที่ไม่สามารถทำตามความต้องการของตัวเองได้ ไปจนถึงเล่าเรื่องทาส ซามูไร ปีศาจ และการกดขี่ทางเพศ

บางคนอาจไม่เห็นด้วยกับสไตล์การวาดของโทชิโอะ แต่เขาคือศิลปินญี่ปุ่นที่ประสบความสำเร็จในวงการศิลปะมากคนหนึ่ง เขาสามารถจัดแสดงผลงานของตัวเองหลายเมืองนอกเกาะญี่ปุ่น โดยเลือกปารีสเมืองในฝันเป็นที่แรกของการทัวร์ซีกโลกตะวันตก เก็บครบทั้งลอนดอน นิวยอร์ก ซานฟรานซิสโก และโตรอนโต 

การเติบโตในแวดวงศิลปะของซาเอกิ โทชิโอะ เริ่มต้นจากศิลปะใต้ดินค่อย ๆ ไต่บันไดขึ้นมาให้ผู้คนทั่วโลกได้รับชมความจัดจ้าน ทำความรู้จักกับศิลปะล่อแหลมแต่แฝงบางสิ่งเอาไว้ หลังจากใช้ชีวิตบนเส้นทางที่ตัวเองต้องการแถมสนุกกับมันอย่างเต็มที่ โทชิโอะจากไปในวัย 74 ปี พร้อมกับทิ้งผลงานไว้ให้ผู้คนตระหนักถึงการบอกเล่าเรื่องเพศและโลกหลังความตายที่เขาได้ล่วงหน้าไปก่อนแล้ว

ศิลปะญี่ปุ่นอื่น ๆ ที่เต็มไปด้วยเอกลักษณ์และโด่งดังไปทั่วโลก:

NIHON STORIES: รอยสักญี่ปุ่น ศิลปะอันเป็นเอกลักษณ์ที่ผู้คนทั่วโลกจับตามอง

NIHON STORIES: VAN GOGH จิตรกรชื่อก้องโลกผู้เศร้าโศกและหลงใหลศิลปะภาพพิมพ์แกะไม้ญี่ปุ่น

NIHON STORIES: TAKASHI MURAKAMI เพศผ่านศิลปะของชายที่ถูกเรียกว่าราชาโอตาคุ

NIHON STORIES: “ทุนนิยมทำเราเจ็บปวด” ผลงานเสียดสีสังคมสะเทือนอารมณ์ของ TETSUYA ISHIDA

NIHON STORIES: G-SHOCK MRG GASSAN นาฬิกาข้อมือที่อัดแน่นด้วยจิตวิญญาณของดาบซามูไร

NIHON STORIES: “KENZO ยนตรกรรมซามูไร” สุดยอดงานดัดแปลงของสำนัก DEATH MACHINES

SOURCE 1 / 2 / 3